CCI00041

Od roku 1806 nie korzystała z tego uprawnienia, co nie oznacza jednak, że je utraciła.

Izba Lordów nie jest organem kadencyjnym. Zbiera się na sesje wraz z Izbą Gmin w terminach określonych w proklamacji królewskiej. W sesji odbywa się około 155 posiedzeń izby. Przewodniczy im z urzędu Lord Kanclerz, który -inaczej niż spiker Izby Gmin - bierze aktywny udział w debacie, przemawiając i głosując jako członek swojej partii. Jako przewodniczący izby Lord Kanclerz nie ma tak szerokiego zakresu uprawnień jak jego odpowiednik w Izbie Gmin. Ogranicza się on tylko do postawienia kwestii i zebrania głosów. W razie sporu o przyznanie pierwszeństwa w zabraniu głosu w debacie rozstrzyga w tej kwestii izba, a nie jej przewodniczący. Przemówienia w izbie adresowane są nie do jej przewodniczącego (jak w Izbie Gmin), a do wszystkich jej członków.

Kworum izby stanowi trzech lordów. Jeżeli jednak nad projektem ustawy lub w kwestii związanej z ustawodawstwem delegowanym głosowało mniej niż 30 lordów, przewodniczący izby oznajmia, że uchwała nie została podjęta i będzie przedmiotem kolejnego posiedzenia. W głosowaniach w Izbie Lordów nie stosuje się popularnego w izbie niższej tzw. „dobierania par”.

V. MONARCHA

Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej jest monarchią konstytucyjną. Dziedziczny monarcha²⁶ jest głową państwa, głową Kościoła anglikańskiego w Anglii i prezbiteriańskiego w Szkocji. Jest symbolem więzi Brytyjskiej Wspólnoty.

Do uprawnień monarchy, obok tych o charakterze symboliczno-reprezenta-cyjnym, przysługujących mu jako głowie państwa, należą również te, które wynikają z faktu, że stoi on na czele władzy wykonawczej. Realizacja uprawnień panującego poddana jest szczególnemu reżimowi, wynikającemu z ukształtowania się i przyjęcia w Wielkiej Brytanii dwóch zasad klasycznego parlamentaryzmu, tj. zasady, że król nie może czynić źle, i jako jej konsekwencji zasady, że król nie może działać sam. Pierwsza z nich, dając smutny wyraz prawdzie, że pociągnięcie panującego do odpowiedzialności może dokonać się jedynie w drodze przewrotu (1649), ustanawia zupełną jego nieodpowiedzialność zarówno konstytucyjną, jak i polityczną, związaną z wykonywaniem jego uprawnień. W związku z tym, że panujący nie może być pociągnięty do odpowiedzial-

²⁶ Zasady następstwa tronu pierwotnie określone w Deklaracji praw zostały ostatecznie uregulowane w pochodzącej z r. 1701 ustawie o następstwie tronu, według zasad prawa powszechnego dotyczącego dziedziczenia ziemi. Na zasadach priomegenitury w pierwszej kolejności są do sukcesji: 1) najstarszy syn panującego i jego potomkowie; 2) inni synowie; 3) córka; 4) dziedzice krewni. Praw do tronu pozbawieni są następcy wyznania katolickiego oraz następcy wchodzący w związek małżeński z osobą takiego wyznania. Obecna królowa Elżbieta II pochodzi z dynastii hanowerskiej, która w czasie I wojny zmieniła swą nazwę na windsorską. Tron objęła w r. 1952 po śmierci ojca króla Jerzego VI (1936-1952).

45