CCI00058

Trzecią siłę polityczną Włoch stanowili socjaliści. Zasadne jest w tym przypadku użycie określenia „siła”, a nie partia, socjaliści bowiem byli tradycyjnie bardzo rozbici, istniało wśród nich wiele tendencji i ugrupowań będących wynikiem rozłamu. Niekiedy spotykać też było można procesy integracyjne, ale o różnym stopniu ich trwałości. Wskutek tego socjaliści nie odgrywali przez szereg lat w życiu politycznym tej roli, jaką mogliby spełniać z uwagi chociażby na wielkość ich elektoratu. Sytuacja uległa zmianie po uzyskaniu przez Bettino Craxiego stanowiska premiera. Od tego czasu Włoska Partia Socjalistyczna starała się pełnić rolę „języczka u wagi” na wzór roli, jaką pełniła w Niemczech FDP.

Reszta partii nie odgrywała tak dużej roli i nie ma już tego znaczenia, jak wymienione trzy formacje polityczne, stanowiące pierwszoplanowy czynnik gry na arenie politycznej kraju. Uprzedzając bardziej szczegółowe rozważania, związane z charakterystyką włoskich partii politycznych, można podjąć próbę lis:alenia podstawowych cech włoskiego systemu partyjnego. Należy do nich zaliczyć:

1) zdecydowaną w społeczeństwie włoskim przewagę, jaką posiadały dwie ranie: Chrześcijańska Demokracja i komuniści,

2 znaczną liczbę partii o dużej skali ideologicznego zróżnicowania, przy tym partii bardzo uwrażliwionych na punkcie autonomii polityczno-orga-mzacyjnej,

3' konieczność tworzenia koalicji rządowych z góry skazanych na niebezpieczeństwo rozpadu, a więc i brak stabilizacji politycznej dla silnego i trwałego

rio “• * ■

w    *

- brak wymiany między większością stanowiącą oparcie dla rządu a opozycją. na skutek zaszłości politycznych, a przede wszystkim polityki izolowania

o

r_~:i komunistycznej z koalicji rządowych.

Nie można pominąć również bardzo istotnej roli, jaką stanowi prawna in-styrucjonalizacja partii politycznych. Od początku Republiki istniało w kołach kierowniczych przeświadczenie, że we współczesnym świecie istotną i stale rosnącą rolę odgrywają partie polityczne. Dlatego też o partiach wspomina nie Mko konstytucja, ale i ustawy zwykłe. Wiele miejsca i uwagi poświęcają im rćur.ież regulaminy izb parlamentu. Należy przy tym podkreślić fakt, że sposób ^ecia tej kwestii w aktach prawnych wykracza poza analogiczne uregulowania Ipotykane w ustawodawstwie państw zachodniej Europy, że można określić je -zi J. Zakrzewską-jako „część włoskiego porządku ustrojowego”⁹.

Punktem wyjścia do przedstawienia tej kwestii jest art. 49 Konstytucji, sdzie czytamy: „Wszyscy obywatele mają prawo swobodnego zrzeszania się w ruuiie celem wpływania metodami demokratycznymi na kształtowanie się tpfityki narodowej”. Jest to nie tylko konstytucjonalizacja partii politycznych,

^ł Z:b. Z. Machelski, Wiochy [w:] A. Jamroz (red.), Systemy polityczne rozwiniętych krajów Mistycznych, Warszawa 1989, s. 326.

^? J. Zakrzewska, Ustrój..., s. 195.

63