CCI00109

sja nad całością - zasadami i poprawkami przyjętymi w drugim czytaniu, zakończone przyjęciem bądź odrzuceniem projektu).¹⁴ Po uchwaleniu ustawy prezydent Parlamentu Związkowego przekazuje ją niezwłocznie Radzie Związkowej.

Rola Rady Związkowej w procesie ustawodawczym zależy od tego, czy jest to ustawa tzw. federacyjna, na którą zgoda Bundesratu jest obligatoryjna, czy też nie. Na uchwalenie ustawy federacyjnej zgoda Bundesratu jest konieczna. Celem tego przepisu było dążenie do zabezpieczenia systemu federacyjnego i niedopuszczenie do przesunięć w układzie sił między federacją a krajami. Przeciwko ustawom zwykłym, które w istotny sposób nie dotyczą interesów krajów, Bundesrat może wnieść sprzeciw. Jeżeli sprzeciw został uchwalony większością głosów Bundesratu, parlament może go odrzucić uchwałą większości swych członków. Jeżeli Rada uchwaliła sprzeciw większością co najmniej dwóch trzecich głosów, wówczas odrzucenie go przez Parlament Związkowy wymaga też większości dwóch trzecich. W tym przypadku przewaga opozycji w Bundesracie mogłaby skutecznie hamować działalność ustawodawczą Bundestagu.

Tak się jednak nie dzieje z uwagi na ukształtowanie procedury ustawodawczej w sposób umożliwiający doprowadzenie do rozwiązania kompromisowego. Rada Związkowa zapoznaje się z większością przedłożeń ustawodawczych już na etapie ich opracowania, ma możliwość wstępnego ustosunkowania się do projektów rządowych oraz oddziaływania na prace komisji Parlamentu Związkowego. Dużą rolę w osiąganiu kompromisu pełni komisja mediacyjna powołana do uzgadniania projektów, co do których Rada Związkowa ma zastrzeżenia. Konstytucja (art. 77, ust. 2 i 3) nakłada obowiązek przesłania przez Radę Związku do komisji mediacyjnej projektu ustawy przed wniesieniem sprzeciwu oraz możliwość (w praktyce wykorzystywana) w przypadku ustaw, na które konieczna jest jej zgoda. W tym ostatnim przypadku rozpatrzenia spornego projektu żądać może także Parlament Związku i rząd związkowy. Jeżeli komisja mediacyjna zaproponuje zmianę projektu ustawy, wówczas Parlament Związkowy musi rozpatrzyć go na nowo i podjąć stosowną uchwałę.

Konstytucja RFN nie formułuje wprost prawa parlamentu do sprawowania kontroli nad rządem, zawiera jednak szereg instytucji o charakterze kontrolnym. Należą do nich: prawo pociągnięcia kanclerza do odpowiedzialności parlamentarnej (tzw. konstruktywne wotum nieufności - szerzej przedstawione w dalszej części rozdziału), prawo żądania obecności na posiedzeniu parlamentarnym lub jego komisji (art. 43, ust. 1), prawo żądania informacji, wynikające z art. 43

¹⁴ Nieco odmiennie przedstawia się postępowanie przy ratyfikacji umów międzynarodowych. Umowa jest przyjmowana w trzech czytaniach, z tym że należy ją ujmować jako całość i zgłaszanie poprawek jest niedopuszczalne. Parlament może wypowiedzieć się jedynie za przyjęciem bądź odrzuceniem umowy. Najczęściej podnoszone kwestie w dyskusji nad ratyfikacją to: dołączenie do umowy pewnych warunków, kwestia samej procedury - czy dana umowa wymaga zgody parlamentu, czy jest tylko umową rządową, na którą zgoda parlamentu nie jest potrzebna - w sprawie ustalenia, czy umowa jest zgodna z przepisami konstytucji.