chalmers0095

97

Rewolujca kopernikańska

dził: „Niektóre z nich, w obecnym stanie przekonań dotyczących budowy ciał, są w naszych oczach bardzo zadowalające, ale istnieją też inne, które z pewnością wyrwą nas ze stanu samozadowolenia i być może ostatecznie odbiorą nam wiarę we wszystkie hipotezy, w których dotąd znajdowaliśmy ucieczkę do owej głęboko świadomej niewiedzy, będącej wstępem do prawdziwego postępu w każdej dziedzinie wiedzy”.¹

Wszystkie istotne zmiany w teorii kinetycznej miały miejsce po tej falsyfikacji. Szczęściem jednak teoria ta nie została odrzucona mimo jej falsyfikacji wynikającej z pomiarów ciepła właściwego gazów, jak tego byłby się domagał naiwny falsyfikacjonista.

Przykład czwarty, rewolucję Kopernikańską, omówimy bardziej szczegółowo w następnym paragrafie. Przykład ten uwydatnia trudności, jakie stają przed falsyfikacjonistą, gdy zeche wziąć pod uwagę złożoność zmian poważnych teorii naukowych. Przykład ten będzie również wstępem do dyskusji nad współczesnymi i bardziej adekwatnymi próbami ujęcia istoty nauki i jej metod.

5. REWOLUCJA KOPERNIKAŃSKA

W Europie średniowiecznej powszechnie uznawano, że Ziemia leży w centrum skończonego Wszechświata oraz że Słońce, planety i gwiazdy krążą wokół niej. Fizyka i astronomia, z których przekonania te wynikają, zostały stworzone przez Arystotelesa w czwartym wieku przed Chrystusem. W drugim wieku naszej ery Ptolomeusz sporządził szczegółowy system astronomiczny zawierający opis orbit Księżyca, Słońca i wszystkich planet.

W początkach XVI wieku Kopernik stworzył nowy, sprzeczny z teorią Arystotelesa-Ptolemeusza, system astronomiczny, w którym Ziemia była ruchoma. Według Kopernika Ziemia nie znajduje się w spoczynku w centrum Wszechświata, lecz krąży wokół Słońca wraz z innymi planetami. Zanim idee Kopernika zostały udowodnione, arystotelesowski pogląd na świat został wyparty przez naukę

7 — Czym jest to...

1

J. C. Maxwell, „The Kinetic Theory of Gases”, Naturę 16 (1877); s. 245—46.