choroszy7

107

Dzięki temu użyteczne okazuje się ono w produkcji bardzo dużych przedmiotów o złożonym kształcie. Ponieważ takie przedmioty wytwarzane są zazwyczaj małymi seriami, a nawet jednostkowo, więc stosowanie uchwytów zwykle nie opłaca się lub jest w ogóle niemożliwe z powodu dużych wymiarów i ciężarów.

W przypadku związania pośredniego występują dodatkowo takie pomoce warsztatowe, jak uchwyty, oprawki i przyrządy. Pojęcia te ujednolica i definiuje PN-83/M-01250. Zgodnie z normą uchwyt stanowi pomoc warsztatową przeznaczoną do ustalania i zamocowania przedmiotu w celu wykonania operacji obróbki lub montażu. Uchwyt może spełniać wymienione funkcje łącznie lub jedną z nich. Niekiedy uchwyt może być zaopatrzony w elementy służące do prowadzenia narzędzi (np. tulejki wiertarskie w uchwytach wiertarskich) lub w urządzenia podziałowe umożliwiające zmianę pozycji przedmiotu względem obrabiarki.

Oprawka jest to pomoc warsztatowa przeznaczona do ustalania i zamocowania narzędzi. Przykładem mogą tu być oprawki do noży tokarskich, wierteł, rozwiertaków i gwintowników lub trzpienie frezarskie, wytaczadła itp.

Przez pojęcie przyrząd należy rozumieć pomoc warsztatową stanowiącą przedłużenie łańcucha kinematycznego obrabiarki, przeznaczoną do rozszerzenia jej możliwości obróbkowych przez realizowanie dodatkowych, potrzebnych w czasie obróbki ruchów w układzie przedmiot obrabiany-narzędzie. Na przykład przyrządem jest stół obrotowy lub podzielnica ustawiona na frezarce, albo głowica wielowrzecionowa zastosowana do wiertarki jednowrzecionowej.

Uchwyty i przyrządy składają się z pewnej liczby elementów. W literaturze przez pojęcie element uchwytu lub przyrządu rozumie się najczęściej nie tylko pojedyncze części, takie jak: kołek, śruba, płytka oporowa, korpus, lecz również zespoły, czyli zbiory określonej liczby części połączonych w taki sposób, iż tworzą np. zatrzaski dó uchwytów podziałowych, urządzenia napędzające stół obrotowy itp. Podstawowe zadania elemntu to: ustalenie, oparcie i ewentualne podparcie przedmiotu obrabianego, zamocowanie, ustalenie i zamocowanie uchwytu lub przyrządu na obrabiarce, ustalenie narzędzia względem obrabiarki i przedmiotu obrabianego oraz nadanie temu przedmiotowi różnych określonych pozycji w czasie wykonywania operacji.

5.2. ELEMENTY USTALAJĄCE UCHWYTU I PRZYRZĄDU

Elementy ustalające mogą być stałe, nastawne i ruchome. Elementy stałe - kołki, płytki, pryzmy, korpusy uchwytów itp. są najpewniejsze w działaniu, ponieważ nie zmieniają położenia przedmiotu w uchwycie lub w przyrządzie. Nie zawsze jednak mogą być one stosowane. Dotyczy to zwłaszcza przypadków ustalania przedmiotów o powierzchniach surowych. Wówczas bowiem mogą wystąpić niedopuszczalne luzy między przedmiotem a elementem ustalającym. Użyteczne okazuje się w takich przypadkach posługiwanie się elementami ustalającymi nastawnymi. Są to przede wszystkim śruby i wkręty dociskowe, trzpienie ustawcze itp. Ostatnia grupa elementów ustalających, a mianowicie elementy ruchome znajdują zastosowanie wtedy, gdy po ustaleniu