choroszy1

121

Rys. 5.34. Uchwyt spiralny (Cushmana)

i szybkim zużyciem. Ma to zasadniczy wpływ na utrzymywanie w czasie eksploatacji dokładności ustalania.

W uchwytach zębatkowych (rys. 5.35) obrót śrubą 1 przesuwa zębatkę 2, a tym samym obraca kołem zębatym 3, które z kolei przesuwa pozostałe zębatki. Na zębatkach nacięte są jeszcze zęby skośne zazębiające się ze szczękami. W ten sposób przesuw zębatek wywołuje równoczesny ruch szczęk w kierunku promieniowym po prowadnicach korpusu. Zęby szczęk przylegają do zębów zębatek na dużych powierzchniach, w związku z tym naciski powierzchniowe są małe. Uchwyty te są na ogół dokładniejsze od uchwytów spiralnych i lepiej od nich zachowują dokładność. Są one jednak droższe od spiralnych, mają mniejszy zasięg wymiarowy i gorszą sprawność mechaniczną.

Spośród dużej liczby uchwytów bezkluczowych największe zastosowanie znalazły w produkcji wielkoseryjnej i masowej uchwyty dźwigniowe i klinowe. Przykład pierw-

Rys. 5.35. Uchwyt zębatkowy (Forkardta)