CIMG0144

ką, jeżeli urządzenia były budowane z udziałem środków publicznych. Niejednokrotnie urządzenia infrastruktury technicznej budowane są przy udziale właścicieli nieruchomości. W takim przypadku, wysokość opłaty adiacenckiej pomniejsza się o nakłady własne właścicieli nieruchomości, wniesione w gotówce lub w naturze przy budowie urządzeń.

5.5. Wywłaszczanie nieruchomości

W dniu 29 grudnia 1989 r. dokonano nowelizacji Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w ramach której zmieniono m.in. przepis art. 7. Na skutek tej zmiany wprowadzono trzy fundamentalne dla rozwoju rynku nieruchomości zasady, a mianowicie:

•    ochronę własności przez organy państwowe,

•    ograniczenie wywłaszczeń nieruchomości wyłącznie do celów publicznych,

•    obowiązek wypłaty za wywłaszczone nieruchomości słusznego odszkodowania.

Zasady te zostały wpisane także do nowej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 2 kwietnia 1997 r.

Ze względu na to, że żadna ustawa nie może być sprzeczna z Konstytucją RP, ww. zasady konstytucyjne uwzględniono, oczywiście, w ustawie o gospodarce nieruchomościami. Zgodnie z przytoczonymi powyżej przepisami, wywłaszczenie nieruchomości może nastąpić, jeżeli są jednocześnie spełnione dwa następujące warunki:

*    nieruchomość jest przeznaczona i niezbędna do realizacji celów publicznych,

•    nieruchomość nie może być nabyta w drodze umowy cywilnoprawnej (głównie na skutek odmowy właściciela nieruchomości).

Wykaz celów publicznych, na które można wywłaszczać nieruchomości, zamieszczony został w ustawie o gospodarce nieruchomościami. Cele te są więc ściśle określone. Natomiast o przeznaczeniu wywłaszczanej nieruchomości na ww. cele rozstrzyga miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

Do spełnienia drugiego warunku niezbędne jest przeprowadzenie rokowań z właścicielem nieruchomości na okoliczność dobrowolnego zbycia. W czasie rokowań należy zaoferować właścicielowi nieruchomości „słuszne odszkodowanie”, tzn. kwotę odpowiadającą wartości wywłaszczanej nieruchomości.

5.5.1.    Definicja wywłaszczania nieruchomości

„Wywłaszczanie nieruchomości polega na odjęciu albo ograniczeniu własności lub innego prawa rzeczowego i przeniesieniu tych praw na rzecz Skarbu Państwa lub na rzecz jednostki samorządu terytorialnego”.

Z ww. definicji wynika, że wywłaszczanie nieruchomości może być dokonane wyłącznie na rzecz Skarbu Państwa lub na rzecz jednostki samorządu terytorialnego. Nie może być zatem dokonane bezpośrednio na rzecz inwestora. Dopiero wtedy, gdy Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego uzyskają własność nieruchomości, mogą tę nieruchomość przekazać inwestorowi dla realizacji celów publicznych.

Z definicji wywłaszczenia wynika również, że wywłaszczyć można nie tylko własność, ale i inne prawa rzeczowe, na przykład prawo użytkowania wieczystego.

5.5.2.    Odjęcie prawa własności

Wywłaszczona może być cała nieruchomość lub jej część, w zależności od tego, jaki obszar gruntów niezbędny jest dla realizacji celu publicznego. Jeżeli jednak część nieruchomości pozostająca poza obszarem wywłaszczanym nie nadaje się do racjonalnego wykorzystania na dotychczasowe cele, na żądanie właściciela tę część organ musi wykupić po cenach rynkowych. Jeżeli właściciel takiego żądania nie zgłasza, dokonuje się tylko wywłaszczenia obszaru niezbędnego na cele publiczne.

W przypadku, gdy są spełnione wszystkie warunki uzasadniające wywłaszczenie, może zostać wszczęte postępowanie administracyjne w tym zakresie. Postępowanie wywłaszczeniowe wszczyna oraz decyzje w jego toku wydaje starosta, który wykonuje to zadanie jako zadanie

57