CIMG3376 (2)

sie z balustrady oddzielającej nawę od części oj. tarzowej (prezbiterium). Ukształtowana w XIV--XV wieku na Rusi i rozpowszechniona w strefie wpływów kultury bizantyjskiej.

14 Terem - staroruska nazwa komnaty o nisko zawieszonym sklepieniu.

!5 Wasilij Bażenow (ur. 1737, zm. 1799)-jeden najwybitniejszych architektów rosyjskich, re-rezentant wczesnego klasycyzmu. W roku 1790 i łożył własną szkołę architektury w Moskwie. istotny sposób wpłynął na dalszy rozwój archi-ctury rosyjskiej. Główne jego dzieła: pałac Pa-:owa w Moskwie (1784-1789), cerkwie we wsi amienka (1787) i w Bykowie (1789) oraz pałac hajłowski w Leningradzie (1797).

łatwiej F. Kazakow (ur. 1738, zm'. 1812) — itekt rosyjski, jeden z najwybitniejszych dstawicieli wczesnego klasycyzmu w archi-rze rosyjskiej. Główne jego dzieła: gmach n na Kremlu w Moskwie (1776-1782), pałac iwski (1775-1782), gmach uniwersytetu 1793), oraz liczne pałace i kamienice miesicie tamże.

'//*» Świętego Piotra w Rzy-

let I (zwany również Kletem) - trzeci pa-irego pontyfikat przypadł prawdopodob-acn 76-88.

intyn Wielki, Flavius Valerius Consian-ok. 280, zm. 337) - cesarz rzymski od W celu uzyskania poparcia licznych już chrześcijan, ogłosił w roku 313 w Me-olność ich wyznania. Nie prześladując iteistycznych, stawał jednak coraz bar-uncie chrystianizmu. W jedności jego -idział, między innymi, podporę kon-tistwa. Sam przyjął chrzest dopiero na

11 Bazylika - wywodzący się z tradycji rzym-| .jjjego budownictwa obiektów administracji państwowej i użyteczności publicznej budynek trój-lub pięcionawowy, o-nawie środkowej wyższej od _naw bocznych i oświetlonej oknami znaj duj ący-mj się w górnej części ścian, powyżej naw bocznych, od których nawa główna była oddzielona Kolumnadami, podtrzymującymi proste belkowanie lub arkady.

4    Transept - poprzeczna nawa w kościele, usytuowana między korpusem nawowym a prezbiterium lub absydą. Miejsce skrzyżowania nawy głównej z transeptem akcentowano często wieżą lub kopułą.

5    Atrium - w bazylikach starochrześcijańskich i później w kościołach romańskich dziedziniec przed fasadą kościoła, ze studnią, otoczony zazwyczaj krużgankiem.

6    Apsyda (absyda) - półkoliste, póleliptyczne , lub wieloboczne w planie pomieszczenie, zamy-I kające prezbiterium lub nawę świątyni, o równej

bądź mniejszej od nich wysokości.

7    Leon Battista Alberti (ur. 1404, zm. 1472) — wszechstronny uczony i artysta włoski, działający i tworzący w dziedzinach: architektury, rzeźby, malarstwa, muzyki, nauk ścisłych, prawa, literatury i filozofii, artystyczny doradca papieża Mikołaja V.

8    Bernardo Rosselino (ur. 1409, zm. 1464) — włoski rzeźbiarz i architekt, działający w Toskanii i Rzymie.

9    Donato Bramante, właśc. Donato di Pasucio d’ Antonio (ur. 1444, zm. 1514) - architekt i malarz włoski, jeden z najwybitniejszych twórców renesansu, twórca najdojrzalszej formy tego stylu w architekturze włoskiej.

10 Budowla centralna - budowla charakteryzująca się absolutną symetrią: budowla cylindryczna na planie w formie kola, budowla czworoboczna na planie w formie kwadratu, budowla wielo-boczna na planie w formie wielokąta foremnego, a także na każdym innym planie symetrycznym (elipsa, owal, trójkąt równoboczny, krzyż równoramienny, kolo z absydami itd.).

11    Irying Stone: Udręka i ekstaza. „Czytelnik”, Warszawa 1965

12    Ruinante — po włosku: rujnujący, niszczący.

13    Michelangelo Buonarroti (ur. 1475, zm. 1564) — włoski rzeźbiarz, malarz, architekt-urba-nista i poeta, jeden z najznakomitszych artystów renesansu i w ogóle w całej historii kultury i sztuki. Podobnie jak malarstwo i rzeźbę, tak i architekturę skierował na nowe drogi, prowadzące przez manieryzm (którego był czołowym reprezentantem) ku barokowi. W związku z tym został nazwany „ojcem baroku”.

14 Rafael, właśc. Raffaeło Santi (ur. 1483, zm. 1520) — włoski malarz i architekt, obok Leonarda da Vinci i Michała Anioła najznakomitszy przedstawiciel sztuki dojrzałego renesansu. Jako architekt działał od roku 1515 w charakterze konserwatora starożytnych zabytków Rzymu i Florencji, a w łatach 1515-1520 kierował budową rzym-- skiej bazyliki św. Piotra .

15 Antonio da Sangallo młodszy, właśc. Antonio Cordini (ur. 1483. zm. 1546) - włoski architekt okresu renesansu, uczeń m.in. Bramantego. autor projektów kilku kościołów i wielu rezydencji w Rzymie, współuczestnik budowy bazyliki św. Piotra tamże (1520-1546).

289

;‘ ' r