CIMG4169

szcnic neutralizacji lub utratę zakaźności przy subneutralizującej ilości przeciwciał. Wykazano, że neutralizacja wirusa grypy (Orthomyxoviridae) zwiększała się ok. 8 razy w wyniku działania komplementu i inaktywowała zakaźne kompleksy uformowane między wirusem a subneutralizującymi ilościami IgM.

Mechanizm neutralizacji częściowo zależy od klasy przeciwciał i ich stężenia. IgA może neutralizować wirusa grypy przez zahamowania fuzji, internalizacji i adsorpcji. Wirus jest także agregowany, ale jeśli stosunek wirusa do IgA jest niski, to agregaty są niestabilne i nie powodują utraty zakaźności wirusa. Mechanizm neutralizacji wirusa przez formę monomeryczną IgA jest odmienny od mechanizmu neutralizacji z formą polimeryczną IgA. Immunoglobuliny klasy IgM neutralizują wirusy same lub przy współudziale dopełniacza.

Neutralizacja wirusów może wystąpić dodatkowo dzięki istnieniu w preparatach IGIV przeciwciał antyidiotypowych. Przeciwciała antyidiotypowe mogą uczestniczyć w procesie neutralizacji przez wiązanie się do receptorów na komórkach i blokować reakcję adsorpcji wirusa do komórki, jak też neutralizację przez wiązanie pierwotnego epitopu (wirus grypy, cytomegalii, RS).

Preparaty immunoglobulin są produkowane w dwóch formach:

1)    do podawania domięśniowego z zawartością szerokiego spektrum przeciwciał przedwbakteryjnych i przeciwwirusowych; 95% białek stanowią immunoglobuliny G, zawartość IgA i IgM jest niewielka; najwyższe stężenie we krwi osiąga się po dwóch dniach od domięśniowej iniekcji;

2)    do podawania dożylnego; po opracowaniu metodami chemicznymi, fizykochemicznymi i enzymatycznymi dochodzi do usunięcia właściwości an-tykomplementarnych; mogą zawierać całą cząsteczkę 7S, lub cząsteczkę 5S.

A oto kilka przykładów stosowania preparatów gamma-globulinowych, aczkolwiek ich wartość oceniana jest rozmaicie:

a.    Odra: przyjmuje się, że bezpośrednie podanie po ekspozycji lub przed ekspozycją pozwala na uzyskanie krótkotrwałej skutecznej odporności. Raczej zalecane u małych dzieci poniżej roku życia oraz u dzieci, u których szczepienie szczepionką atenuowaną może być przeciwwskazane (leczenie immunosu-presyjne; brak dotychczas bezpiecznej szczepionki inaktywowanej). Gamma--globulina była podawana w przeszłości równocześnie ze szczepionką zawierającą szczep Edmonston B; z innymi bardziej atenuowanymi szczepami nie należy jej podawać.

b.    Różyczka: poglądy kontrowersyjne, można oczekiwać pewnego działania ochronnego u kobiety ciężarnej, ale wyłącznie po podaniu w krótkim czasie po ekspozycji. Jest istotne, że jej podanie zmienia wartość testów serologicznych.

c.    Wirusowe zapalenie wątroby: w typie A jest stosowana profilaktycznie z dobrymi wynikami w sytuacjach epidemicznych; w typie B powinna być stosowana możliwie wcześnie po ekspozycji (główny problem).

d.    Gamm a-globuli na anty-zoster jest stosowana u dzieci chorych na białaczkę (z upośledzoną odpornością) z wynikami korzystnymi po podaniu wkrótce po bliskim kontakcie.

e.    Kleszczowe zapalenie mózgu: ludzką immunoglobulinę przygotowaną z surowic osób, które przeszły to zakażenie, zaleca się np. w przypadkach zakażeń laboratoryjnych oraz u osób pogryzionych przez kleszcze na terenach ogniskowego występowania wirusa. W ostatnim okresie pojawiły się obserwacje

wskazujące na możliwości wystąpienia ww. zjawiska podwyższenia zakaźności u dzieci. Problem jest aktualnie szczegółowo analizowany, z zaleceniami nie-stosowania tej immunoglobuliny u dzieci.    .

f. W przypadku zakażenia wirusem cytomegalii należy pamiętać, że zakażenia są powszechne i rzadko dają poważne objawy chorobowe u ludzi z prawid-    nie

Iowo funkcjonującym układem immunologicznym. Ciężki przebieg zakażenia    _co_

występuje na ogół u osób z pierwotnym lub wtórnym niedoborem odporności,    ,_w_

np. w terapii immunosupresyjnej, u biorców przeszczepów. Zakażenia te występują w wyniku transfuzji krwi, reaktywacji zakażenia latentnego. Wówczas    się

profilaktycznie można podać poliwalentne preparaty gamma-globuliny do    A-

stosowania dożylnego. Wykazano, że po ich podaniu liczba przypadków    za,

zapalenia płuc i reakcji przeszczep przeciwko gospodarzowi u osób z prze-    na

szczepami szpiku kostnego maleje, następuje wyrównanie niedoborów podklas IgG oraz zmniejsza się liczba przypadków śmiertelnych. Stosowanie prepara-    litów 1V!G (immunoglobulina do podania dożylnego) w leczeniu objawowego    gą

zakażenia wykazuje niewielką skuteczność. Podanie odpowiedniej dawki prepa-    '^a7

rato o wysokim mianie przeciwciał przeciwko CMV może polepszyć stan    śc

kliniczny chorych, aczkolwiek nie wszystkich.    ia

g.    U osób zakażonych HIV podanie preparatów gamma-globuliny do stoso-    ^Ł

wania dożylnego, które co prawda nie zawierają przeciwciał anty-HIV, może    ^Q"

powodować zwiększenie liczby komórek CD4, spadek krążących kompleksów immunologicznych, poprawę odpowiedzi limfocytów na mitogeny, normalizację supresorowej funkcji komórek T, ustępowanie małopłytkowości. Są sugestie, że    l^a

powinny je otrzymywać dzieci z AIDS z osłabioną odpornością humoralną.

h.    Preparaty gamma-globulin stosowano też w innych zakażeniach wirusowych, uzyskując skuteczność w zakażeniach wirusem Epsteina-Barr, w leczeniu    ^

chorób spowodowanych wirusami RS.

Ze względu na możliwość transmisji czynników zakaźnych (zakażenia    .

krwiopochodne) i wpływ na system immunologiczny gospodarza z wyjątkiem celowego działania immunoregulującego należy ostrożnie stosować preparaty immunoglobulin.

Istotnym problemem jest standaryzacja aktywności i dawkowania. Opracowano wiele standardów międzynarodowych i krajowych.

Obecnie stosuje się także dodatkowe zabezpieczenia podczas produkcji, np, ogrzewanie, działanie beta-propiolaktonem i detergentami, powodujące inaktywację wirusów.

IMMUNIZACJA W STANACH UPOŚLEDZENIA ODPORNOŚCI

Istnieją różnego typu zaburzenia odporności rzutująoe na stopień obronności organizmu w rozmaitych zakażeniach, również wirusowych. Stan taki może być wrodzony lub nabyty. Może dotyczyć tworzenia przeciwciał i objawów odporności komórkowej. A oto kilka przykładów.

W układzie chłonnym (grasica, śledziona, węzły chłonne) może występować upośledzenie dojrzewania ośrodków tworzenia komórek immunologicznie

203