CONVAR53

Podstawa wszelkiej dialektyki

Przede wszystkim należy rozważyć, co jest istotne w każdej dyskusji, co się podczas niej właściwie dzieje.

Przeciwnik formułuje pewną tezę (albo my to czynimy, to wszystko jedno). Istnieją dwa sposoby (modi) i dwie drogi, by ją zwalczyć.

1) Sposoby: a) modus ad rem³⁴⁾, b) modus ad hominem³⁵⁾ lub ex concessis³⁶⁾; tzn. albo wykazujemy, a) że twierdzenie nie zgadza się z naturą rzeczy, z absolutną prawdą obiektywną; albo b) że nie zgadza się z innymi twierdzeniami przeciwnika lub założeniami, na które się on zgodził, czyli ze względną prawdą subiektywną; to ostatnie ma tylko charakter względny i nie ma związku z prawdą obiektywną.

53