cwiczenie40018

1

Nazewnictwo produktów

na bazie przetworów mlecznych i tłuszczu roślinnego

W ostatnich latach na rynku pojawiły się produkty na bazie przetworów mlecznych, w których tłuszcz mleczny został częściowo lub całkowicie zastąpiony innym tłuszczem, np. tłuszczem roślinnym. Według Organizacji ds. Wyżywienia i Rolnictwa ONZ/Świa-towej Organizacji Zdrowia (FAO/ WHO), przetwory, w których tłuszcz mleczny częściowo lub całkowicie zastąpiono tłuszczem roślinnym lub olejem zostały zdefiniowane jako analogi i stanowią wyodrębnione grupy produktów.

Nazwy stosowane dla mleka i przetworów mlecznych są chronione prawem unijnym. Rozporządzenie Rady (EWG) Nr 1898/87 z dnia 2 lipca 1987 r. w sprawie ochrony oznaczeń stosowanych w obrocie mlekiem i przetworami mlecznymi (O.J. L 182, 03/07/1987, z późn. zm.) stwierdza w art. 2 ust. 2. że nazwa „przetwory mleczne” oznacza produkty uzyskiwane wyłącznie z mleka tzn., że można do nich dodać substancje niezbędne do ich wytworzenia, pod warunkiem, że substancje te nie zastępują ani w całości, ani częściowo naturalnych składników mleka".

Załącznik do Rozporządzenia nr 1898/87 wymienia nazwy, które są zarezerwowane wyłącznie dla przetworów mlecznych. Są to: serwatka, śmietanka, masło, maślanka, kazeina, ser, jogurt, kefir, bezwodny tłuszcz mleczny, olej maślany, kumys.

Powyższe Rozporządzenie, w art. 3 ust. 2, zabrania, w odniesieniu do produktów innych niż mleko lub przetwory mleczne, używania etykiet, dokumentów handlowych. materiałów reklamowych, reklamy oraz jakiejkolwiek formy prezentacji, która wskazuje, implikuje lub sugeruje, że produkt ten jest przetworem mlecznym.

Naturalny skład mleka i przetworów mlecznych powinien podlegać ochronie zarówno w interesie producentów, jak i konsumentów, jednak ustawodawstwo unijne przewiduje w tym zakresie pewne odstępstwa. Zgodnie z art. 3 ust. 1, drugi akapit powyższego rozporządzenia „do oznaczania produktów, których dokładny charakter jest znany dzięki tradycyjnemu stosowaniu i/lub kiedy oznaczenia są

konkretnie stosowane do opisania charakterystycznej jakości produktu" a nie są to przetwory mleczne w rozumieniu niniejszego rozporządzenia*, mogą być stosowane nazwy zarezerwowane dla mleka i przetworów mlecznych. Decyzja Komisji nr 566/1988 z dnia 28 października 1988 r. wymieniająca produkty określone w artykule 3 ust. I akapit drugi rozporządzenia Rady (EWG) nr 1898/87 (Official Journal L 310, 16.11.1988, str. 32) wskazuje produkty, które uzyskały odstępstwo np. „cocoa butter” (masło kakaowe). Na liście odstępstw nie ma produktów polskich, natomiast warunkiem umieszczenia na liście jest udowodnienie, że charakter produktu jest znany konsumentowi dzięki tradycyjnemu stosowaniu.

W zakresie tłuszczów do smarowania, tj. tłuszczów złożonych z produktów roślinnych i/lub zwierzęcych objętych kodem CN ex 1517 i ex 2106, nazewnictwo uregulowane jest Rozporządzeniem Rady (WE) nr 2991/94 z dnia 5 grudnia 1994 r. określającym normy dla tłuszczów do smarowania (Official Journal L 316.09.12.1994 r.

-    w języku angielskim: Dziennik Urzędowy Wydanie Specjalne, dział 03, tom 17

-    w języku polskim oraz dział 03 tom 39

-    sprostowanie tłumaczenia).

Załącznik do powyższego rozporządzenia podaje następujące obowiązujące nazewnictwo dla tłuszczów złożonych z produktów roślinnych i/lub zwierzęcych:

1.    Miks (mix) tłuszczowy

2.    Miks (mix) tłuszczowy o zawartości

trzech czwartych tłuszczu

3.    Miks (mix) tłuszczowy półtłusty

4.    Miks (mix) tłuszczowy do smarowania

X %.

Dla innych przetworów mlecznych, w których tłuszcz mleczny został częściowo lub całkowicie zastąpiony innym tłuszczem, nazewnictwo nie zostało określone w przepisach prawnych. W szczególności dotyczy to analogów sera (przetworów seropodobnych). tj. z dodatkiem oleju roślinnego.

Niemcy próbowali zastosować nazwę ser, w przypadku częściowego zastąpienia tłuszczu mlecznego roślinnym, poprzez wprowadzenie określenia „dietetyczny". Europejski Trybunał Sprawiedliwości, który

wydał orzeczenie (orzecznictwo TE str. I--08841, sprawa C-I0I/98) w sprawie użycia określenia „ser dietetyczny” dla takiego produktu wypowiedział się jednoznacznie, że produkt mleczny, w którym tłuszcz mleczny został zastąpiony tłuszczem roślinnym na potrzeby dietetyczne nie może być nazywany serem.

W świetle powyższych przepisów produkt, w składzie którego znajduje się olej roślinny lub inne składniki zastępujące składniki mleka nie może być określony nazwą zastrzeżoną dla przetworów mlecznych, w szczególności serem, ani serem z dodatkiem oleju lub innym podobnym określeniem.

Jednocześnie nieprawidłowością jest używanie nazw stosowanych lub kojarzących się z serami dojrzewającymi, np. Gouda, a także brak nazwy informującej o rodzaju produktu jednoznacznie wskazującej, że nie jest to ser.

Nazwa środka spożywczego, według ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. Nr 187 z 2005 r„ poz. 1577 - tekst jednolity), ma precyzyjnie informować konsumenta o rodzaju środka spożywczego, umożliwiać odróżnienie go od podobnych środków spożywczych.

Pozostałe wymagania dotyczące znakowania produktów, w których tłuszcz mleczny został częściowo lub całkowicie zastąpiony innym tłuszczem muszą być zgodne z Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie znakowania środków spożywczych i dozwolonych substancji dodatkowych (Dz. U. Nr 220 z 2002 r„ poz. 1856, z późniejszymi zmianami), a więc m. in. nie mogą być zastosowane odstępstwa, które dotyczą przetworów mlecznych, np. możliwość niepodawania składu.

Inspekcja Handlowa przeprowadziła we wrześniu i październiku 2005 r. sondażową kontrolę, która wykazała wiele przypadków ewidentnego naruszania przepisów. W związku z powyższym istnieje potrzeba ujednolicenia nazewnictwa w tym zakresie na poziomie krajowym.

Ewa Muszalska

Krajowy Związek Spółdzielni Mleczarskich, Zespól Normalizacyjny

1/2006

Irzegląd mleczarski