Drzewo życia0

jest niepodważalnym czynnikiem determinującym ludzkie działania. Często dostarcza wzorca nie tylko świątecznych, ale i codziennych działań — wówczas ludzie, zachowując się tak, a nie inaczej, powtarzają jedynie zachowania bohaterów mitu. Nieraz wyjaśnia zjawiska przyrodnicze lub społeczne, kształtując tym samym stosunek do świata i wpływając na charakter życia społecznego, na etykę itd.

Mity jako wytwory pewnego rodzaju świadomości, zwanej mityczną, nieoswojoną, pierwotną, potoczną, a przez nas — ludową, przeciwstawiane są nauce i myśleniu racjonalnemu, wspartemu na logice dyskursywnej. Nie znaczy to bynajmniej, że mity należą do przeszłości. Przeciwnie. Istnieją do dziś i coraz częściej doceniane są jako niezbędny składnik psychiki (przynajmniej na obecnym poziomie rozwoju człowieka będącego „urządzeniem” nie tylko myślącym, ale i odczuwającym). Azyl myślenia mitycznego gwarantuje zachowanie równowagi wewnętrznej, stanowi podstawę systemu wartości umożliwiającego orientację w świecie.

To, co obecnie sprzyja trwaniu tej swoistej formy świadomości, decydowało również ongiś o roli mitu w życiu człowieka. Dla ludzi, którzy weń wierzyli, mit objawiał prawdę absolutną, dostarczał obrazu sytuacji pierwszej, zwykle zaistniałej na początku, czasu i świata. Podobnie funkcjonują mity obecnie. Wartość ich nie kryje się w jakiejś własności utylitarnej, lecz w tym, iż są płaszczyzną odniesienia dla zjawisk codziennych. Mit nadaje sens rzeczywistości i życiu ludzkiemu.

Dla społeczności plemiennych i tradycyjnych niemal wszystkie zjawiska i działania były zrelatywizo-wane z sytuacją wzorcową opisaną w micie (lub mitach), a tym samym pozbawione arbitralności -i przypadkowości, stając się czymś oczywistym i naturalnym. Uznany za niemożliwą do zakwestionowania prawdę

23