Drzewo życia7

formuły współżycia — integrują społeczność lokalną i równocześnie umożliwiają jej integrację z kosmosem.

Mówiąc o obrzędach należy dokonać podstawowego ich rozróżnienia na obrzędy powtarzające się corocznie o tej samej porze, czyli doroczne, oraz rodzinne, obchodzone okazjonalnie, w najważniejszych momentach życia jednostki — podczas narodzin, małżeństwa i śmierci. Interesować nas będą tylko te pierwsze.

Cykl roczny zorganizowany był przez trzy systemy: cykl gospodarczy — kalendarz rolniczy, cykl obrzędów

—    kalendarz obrzędowy oraz roczny cykl chrześcijański

—    kalendarz świąt kościelnych. Splecione i przemieszane, tworzyły one swoistą, niejednorodną, ale dość spójną całość. Największe znaczenie dla życia społeczności chłopskich miał oczywiście cykl gospodarczy, uzależniony bezpośrednio od rytmu astronomiczno-wegetacyjne-go. Z kalendarzem rolniczym skorelowany był zaś tradycyjny kalendarz obrzędowy oraz w pewnym stopniu kalendarz świąt kościelnych. Zastrzeżenie „w pewnym stopniu” jest jak najbardziej uzasadnione, ponieważ nie zawsze zależność między dwoma ostatnimi cyklami jest w pełni jasna. Wiele świąt kościelnych zostało wzbogaconych elementami ludowymi w stopniu świadczącym o ścisłym ich zintegrowaniu z dawnymi świętami słowiańskimi. Te odgrywały wielką rolę w życiu ludu. Równocześnie wiele świąt kościelnych nie wykazywało w ogóle lub wykazywało tylko nieznaczne naleciałości ludowe, ale one z kolei nie miały w życiu wsi większego znaczenia.

Niejednakowe wartościowanie świąt kościelnych staje się bardziej zrozumiałe wtedy, gdy rozpatrujemy je w kontekście cyklu wegetacyjno-gospodarczego. Okazuje się, że najważniejsze były święta przypadające w przełomowych momentach roku, a więc w tym samym czasie, kiedy obchodzono główne obrzędy ludowe.

150