Drzewo życia!2

generacji. Powodowało to nieuchronne odchodzenie od tradycyjnych treści kulturowych, a tym samym gwałtowne ograniczenie zakresu tradycji. Najprędzej przestaje fcyć ona autorytetem w dziedzinie gospodarczej, gdzie zresztą miała już poprzednio stosunkowo najmniejsze znaczenie, ograniczane dodatkowo przez interwencyjne działania dworu i administracji państw zaborczych. Natomiast gwałtowne łamanie się dawnego systemu wartości i norm uwidccznia się najwyraźniej na niektórych terenach w pierwszej połowie XX wieku.

Postępujące uszczuplanie zakresu treści tradycji w wyniku przerwania transmisji międzypokoleniowej, przenStania na wieś odmiennych wzorów zachowań, oświaty, wiedzy o świecie i elementów tradycji narodowej, w tym również wiedzy historycznej wpływającej na powstanie świadomości historycznej, prowadzi do kształtowania się zupełnie now^Tego rodzaju tradycji. Nie obejmuje już ona wszystkich niemal dziedzin życia; nie jest to już tradycja immanentna, będąca właściwie sposobem życia każdego pojedynczego człowieka, ale tradycja selektywna i przedmiotowa. Jest ona pewną wiedzą (niekoniecznie prawdziwą) o przeszłość: wrraz z atrybutami tej przeszłości szczególnie cenionymi, gdyż stanowią one podstawę do samookreślenia się. Narodom taka forma tradycji służy do określenia się wobec innych narodów. W wypadku wsi była czynnikiem jednoczącym społeczności chłopskie, dawała poczucie odrębności i własnej wartości.

Przechodzenie do tradycji selektywnej i przedmiotowej dokonywało się na podstawie tradycji pierwotnej i w konfrontacji ze światem zewnętrznym. Był to proces powolny i długotrwały. Jak wskazuje przytoczona relacja W. Semkowicza i wielu innych badaczy, już w końcu XIX wieku rodzi się wśród ludności wiejskiej

215