DSC00813 (4)

Jeżeli pochylenie klina 3 jest np. A =1: 5, to przy przesunięciu klin_a wzdłuż osi śruby 5 o 1 mm uzyskuje się precyzyjne przesunięcie wkładki i o (1: 5) mm = 0,2 mm.

Połączenia stożkowe. Klinowe połączenia stożkowe, ogólnie omówione już poprzednio (patrz rys. 5.1 lc), stanowią odmianę klinowych połączeń poprzecznych. Rozpatrzymy bardziej szczegółowo połączenie stożkowe bez klina, o bardzo małym kącie rozwarcia (rys. 5.14). Należy ono do bezpośrednich połączeń wciskowych, o których była już wzmianka w par. 18.

i

P

Rys. 5.14. Połączenie stożkowe: a) schemat połączenia, b) zamknięty trójkąt sił

Wartość wcisku w połączeniach stożkowych może być dowolnie regulowana, zależy bowiem od osiowego przesunięcia czopa w tulei

(15)

WjfA-Ah

gdzie: W wcisk,

A — zbieżność stożka ^A = 2 tg -~

Ah — osiowe przesunięcie czopa.

W stożkach trudno rozłącznych (używanych w połączeniach wciskowych bez dodatkowego zabezpieczenia od obrotu) stosuje się zbieżność 1:20,1:30,1:50.

W stożkach łatwo rozłącznych stosuje się zbieżność 1:5, 1: 6, 1:10. Połączenia te przy obniżeniach zmiennych nie są samohamowne i wymagają dodatkowego zabezpieczenia przed zluzowaniem podczas pracy — np. za pomocą nakrętki zaciskającej stale stożek w tulei.

Wciskając siłą F czop w tuleję uzyskalibyśmy jej reakcję R odchyloną o kąt tarcia q od normalnej (rys. 5.14). Promieniowo skierowane siły P rozsadzające tuleję rozłożone są na całej powierzchni zetknięcia. Dla uproszczenia skupimy siły F, P i R w jedpym punkcie. Z zamkniętego trójkąta sił wynika, że siła rozsadzająca tuleję

F

" _obii_CZaiąc tuleją na rozsadzanie, traktujemy połączenie jako zespół •eh walcowych naczyń grubościennych (zadanie Lamśgo, patrz par. 17). ^Siła potrzebna do wtłoczenia czopa

(17)

Siła potrzebna do rozłączenia połączenia

(18)

Obliczmy jeszcze promieniowy nacisk powierzchniowy p ja stożkowej powierzchni S styku

P

S .= jt•d₈‘h

Stożkowa powierzchnia styku

gdzie: d_s — średnia średnica stożka,

h — długość połączenia mierzona wzdłuż osi stożka. Nacisk powierzchniowy powinien spełniać warunek

VI. POŁĄCZENIA GWINTOWE

23. Budowa i parametry gwintu

Charakterystyka połączeń gwintowych. Połączenia gwintowe są rozłącznymi połączeniami kształtowymi, w których siły tarcia odgrywają zwykle rolę uboczną, zabezpieczając połączenie od zluzowania.

Rozróżniamy połączenia gwintowe bezpośrednie i pośrednie. Połączenia bezpośredni,e polegają na bezpośrednim skręceniu z sobą elementów głównych, z których jeden — zaopatrzony w gwint zewnętrzny — odgrywa rolę śruby, a drugi — zaopatrzony w gwint wewnętrzny — odgrywa rolę nakrętki.

Połączenia gwintowe po.średnie noszą nazwę śrubowych; występują w nich łączniki w postaci śrub i nakrętek. W budowie maszyn połączenia śrubowe są bardzo rozpowszechnione, gdyż zaspokajają większość podstawowych wymagań stawianych połączeniom rozłącznym. Zespół śru-