DSC00820 (9)

tym będę na centralnym dla niej problemie, na stosunku człowieka do natury a w szczególności do czasowej nie5§i trwałości istniejących form bytu, do zjawiska przemijania i śmierci. Bunt przeciwko zjawisku przemijania^ jest zasadniczą egzemplifikacją buntu przeciwko ze-? wnętrznym warunkom bytu, jest przejawem owego przeciwstawiania się, oporu świata ludzkiej woli. }

Antynomia bytu i świadomości była zawsze zasadniczym problemem filozofii europejskiej — a przy na j^-mnicj tej jej tendencji, która postawiła pytanie o miej- ^; sce człowieka w świecie. Dwudzieste stulecie wyraźnie;

^ poszerzyło zainteresowanie tą problematyką, stała się ona nieomal wyróżnikiem współczesnej literatury. Jak stwierdza bowiem Alberes, literatura ta „opisuje nie życie ludzkie w jego przebiegu psychologicznym i aneg- ^ dotycznym, lecz odbicie życia każdego z nas w wiecz- v ■ ności lub przynajmniej — dla niewierzących — wobec i wieczności”⁷. Tworzy bohaterów, którzy „szukają dla siebie usprawiedliwiania, czyli zwycięstwa, dzięki któremu nie czuliby się upokorzeni wobec ludzi, wobec śmierci, wobec wieczności i «gwiaździstego nieba»” ⁸.

Antynomia bytu i świadomości daje się nawet logicz- ftf nie wyjaśnić i uzasadnić na gruncie naszych doświad- || czeń i naszego sposobu rozumowania. Wynika ona nie-jako z^ istoty świadomości, takiej jaką znamy w jej specyficznym, wynikającym z europejskiej tradycji, opisie. Człowiek jest więc nie tylko podmiotem, ale M i przedmiotem własnej refleksji. Człowiek jako podmiot p _v czuje, pożąda, pragnie i w tym właśnie subiektywnym jS odczuciu jest dla siebie, jak mówi Feuerbach, istotą 1 „nieskończoną” ⁹, jest swoistym „mikrokosmosem" znaj- &

60