DSC00827

Dzięki istnieniu zjawiska pamięci immunologicznej, odpowiedź wtórna rozwija się nie tylko szybciej, ale produkcja i stężenie przeciwciał osiągają wyższe wartości (rys. 31.14), odpowiedź ta trwa dłużej, a wydzielane przeciwciała są lepiej dopasowane do antygenu.

Limfocyty T pamięci

W przeciwieństwie do receptorów immunoglobulinowych limfocytów B, receptory wiążące antygen limfocytów T dziewiczych i limfocytów T pamięci nie różnią się pod względem powinowactwa do antygenu. Istnieją jednak inne różnice między tymi dwoma populacjami limfocytów T, szczególnie jeżeli chodzi o ekspresję niektórych cząsteczek powierzchniowych.

Zwiększona ekspresja na limfocytach T pamięci cząsteczek biorących udział w adhezji do komórek prezentujących antygen, np. CD2 i integryn. jest jedną z przyczyn, które powodują, że limfocyty T pamięci łatwiej ulegają aktywacji przez prezentowane im antygeny. Wydaje się, że różnice między tymi dwoma subpopulacjami limfocytów T dotyczą również arsenału wydzielanych w wyniku aktywacji cytokia

Nie zawsze uświadamiamy sobie, że zjawisko pamięci immunologicznej jest jednym z tych zjawisk immunologicznych, które—choć nie poznane do końca zostały z dużym powodzeniem wykorzystane dla dobra człowieka. Wybitne wydłużenie oczekiwanej długości życia w Europie z około 25-30 lat w roku 1700 do ponad 70 lat obecnie, wydaje się wynikać głównie z eliminacji przez szczepienia ochronne groźnych chorób zakaźnych, które nękały ludzkość od tysiącleci Szczepienia ochronne indukują zaś w organizmie człowieka rozwój pamięci immunologicznej i gotowości do efektywnej, jeżeli chodzi o eliminację drobnoustrojów, odpowiedzi wtórnej zapobiegającej rozwojowi choroby przy ponownej infekcji wywołanej przez dane drobnoustroje, nawet jeżeli do infekcji tej dojdzie po wielu latach od momentu szczepienia.

Niektóre mechanizmy cytotoksyczne, którymi dysponuje układ immunologiczny

Aby móc bronić nasz organizm przed inwazją mikroorganizmów, układ immunologiczny musi dysponować mechanizmami zabijania intruzów, a także zakażonych przez nie naszych własnych komórek. Mechanizmami cytotoksycznymi dysponuje zarówno odpowiedź typu humo-ralnego. jak i odpowiedź typu komórkowego. Mogą to być zarówno mechanizmy nieswoiste, a więc mało precyzyjnie rozpoznające swe „ofiary”, jak i wybitnie selektywne mechanizmy swoiste. Często, jak już wspomniano, różne mechanizmy immunologiczne ściśle ze sobą kooperują, co odnosi się również do cytotoksyczności.

Cytotoksyczność w odpowiedzi typu humoralnego

Ważnym mechanizmem zabijania komórek jakim dysponuje odpowiedź humoralna jest aktywacja dopełniacza. W odpowiedzi tej swoiste przeciwciała rozpoznają obce komórki, albo na przykład nasze własne komórki zakażone przez wirusy. Dochodzi wtedy do aktywacji dopełniacza na drodze klasycznej i w efekcie błona komórki rozpoznawanej przez przeciwciała zostaje „podziurawiona” przez wytworzone przez dopełniacz kanały (rys. 31.9).

Żeby jednak swoiste przeciwciała zostały wytworzone i uwolnione w odpowiednich ilościach przez produkujące je limfocyty B i plazmocyty, musi rozwinąć się odpowiedź immunologiczna, a więc musi upłynąć co najmniej kilka dni od momentu zakażenia.

558