DSC00831

SOKRATES

Biografia

Sokratesa przez stulecia nieprzerwanie aż do dzisiaj uważa się za niedościgły ideał filozofa, którego poglądy okazały się zgodne z jego żydem. Prawdopodobnie urodzi! się w Atenach ok. 470 r. p.n.e. i w mieśde tym pozostał do końca swoich dni. Ojcem jego był rzeźbiarz Sofronikos, a matką akuszerka Fenarete. W młodośd, biorąc udział w trzech wyprawach wojennych, wykazał się odwagą i patriotyzmem. W żyde polityczne jednak się nie angażował, poświęcił się natomiast dziaialnośd nauczydelskiej. W przedwieństwie do sofistów za nauki nie pobierał żadnych pieniędzy, co zresztą było przyczyną jego żydowego niedostatku. Biedę musiała dzielić z nim żona Ksantypa, kobieta, która z racji swego trudnego charakteru miała ponoć ćwiczyć filozofa w cnode derpliwośd. Sokrates pojawiał się często na publicznych placach i wdawał się w filozoficzne dysputy z napotkanymi ludźmi. W ten sposób pozyskał oddane sobie grono uczniów; najbardziej znani spośród nich to Platon, Ksenofont i Alcybiades. Był jednocześnie mistrzem w demaskowaniu wiedzy fałszywych autorytetów. Znaleźli się więc i tacy, którzy uznali go za burzydela porządku społecznego. W wieku 70 lat został oskarżony o bezbożność i demoralizowanie młodzieży. Przed sądem nie przyznał się do winy, co więcej domagał się, aby miasto utrzymywało go na swój koszt za zasługi, jakie mu wyświadczył. Skazany został na śmierć. Przez 30 dni przebywał jeszcze w więzieniu, gdzie odwiedzali go uczniowie. Zresztą przyjadele proponowali mu udeczkę, na co filozof nie chciał się zgodzić. Wreszde wypił podaną mu truciznę, cykutę, i w ten sposób zakończył żyde prawdopodobnie w 399 r. p.n.e. Nauczał tylko przez rozmowę, nie pozostawił po sobie żadnych pism. Jego biografię i poglądy znamy z przekazów jego uczniów - Platona i Ksenofonta.

Poglądy

Sokratesa uważa się za twórcę etyki. W napisanej przez Platona Obronie filozof wyjawia, że w swoim żydu starał się kierować maksymą znajdującą się na jednej z bram świątyni w Delfach, na którą powoływał się już Heraklit - „poznaj samego siebie". To wezwanie oznaczało dla niego poszukiwanie odpowiedzi na pytanie o dobro (agathon) odpowiednie dla ludzi. W jego przekonaniu najwyższym dobrem człowieka była cnota (arete). Tym pojęciem Grecy pierwotnie określali sprawność fizyczną, dzielność, z natury przynależną danej rzeczy. Sokrates zaczął mówić o arete człowieka, czyli o tym, co w sensie moralnym dobre i przynależne człowiekowi z jego istoty. Cnotę wskazywał jako warunek szczęścia (eudaimonia). Jego etyka nie miała charakteru utylitarnego. Sofiśri uważali, że dobre jest to, co pożyteczne, Sokrates zaś odwrotnie - pożyteczne jest to, co dobre. Filozof dodawał jeszcze jedną ważną uwagę - arete nie jest czymś wrodzonym, tylko nabytym. Człowiek nie rodzi się z cnotą, lecz się jej uczy w dągu swojego żyda. Jeśli cnota rozumiana jako

Popiersie Sokratesa nieznanego rzeźbiarza.

SOKRATES -wprowadzenie do filozofii zagadnień etycznych; świadomość własnej niewiedzy; istnienie absolutnego dobra i prawdy; cnota (arete) pojmowana jako etyczna wiedza, warunkiem szczęścia

człowieka; zlo skutkiem nieświadomości, braku wiedzy; dialog jako droga prowadząca do poznania prawdy; dwie metody prowadzenia rozmowy: elenktyczna i maieutyczna; koncepcja daimoniona, wewnętrznego głosu, kierującego duszą człowieka.