DSC00841

Popiersie Platona, artysta nieznany.

„Doświadczenie pozwala nam kierować własnym życiem wedle zasad sztuki, brak doświadczenia rzuca nas na igraszkę losu". Na jakich zasadach opierała się Platońska sztuka życia? W jakim sensie byta ona kontynuacją filozofii Sokratesa?

ir

N

AT.

ia

światy, poznawany przez człowieka za pomocą zmysłów świat rzeczy oraz istni] poza czasem i przestrzenią świat idei, który można poznać poprzez pojęcia rozumowo. Platon sformułował więc tezę o dualizmie świata. Co więcej, doslil w idee to prawzory dla istniejących realnie rzeczy, które są niedoskonałe, gdyż powaj z materią. Świat realny jest odwzorowaniem świata idealnego. Przedmiot® zmysłowo poznawalnego jedynie „uczestniczą" w świecie idei. Filozof idzie M dalej gj tak naprawdę istnieją obiektywnie, w sensie trwania i niezmienności ty idee, istnieją bowiem poza naszą świadomością, niezależnie od tego, czy je poznaj ⁿ i jak je poznajemy, ale zarazem mogą zostać poznane tylko dzięki świadom czyli rozumowi. W tym miejscu doktryna Platona jest przykładem tzw. idea# obiektywnego.

Ilość idei tak jak rzeczy była nieskończona, ale panowała między nimi hieraidj *' relacja; na samym szczycie umiejscowiona została Idea Dobra, którą filozof mtożsai niekiedy z Bogiem. Idea Dobra w całym systemie Platona stała się swego! zasadą, zarazem źródłem i celem wszelkiego bytu; przyrównywał ją myśl słońca, które „rzeczom widzialnym nie tylko widzialności dostarcza, ale i powsta i wzrostu, i pożywienia, choć ono samo nie jest powstawaniem". Tak jak 1 słoneczne sprawia, że przedmioty stają się widzialne i przez to poznawalne, tak Idea Dobra umożliwia poznanie prawdy o bycie.

Zagadnienia antropologiczne - dualizm duszy i ciała Podobnie jak w rozważaniach dotyczących metafizyki, czyli nauki o byde, takj w antropologii, czyli nauce o człowieku, zakładał Platon dualizm, W przj świata był to dualizm rzeczy i idei, a w przypadku człowieka dualizm ciała M O duszy (gr. psyche) mówili już filozofowie żyjący przed Platonem, wyobrażali ją| jednak najczęściej jako siłę wprawiającą w ruch i ożywiającą ciało, jako eneigięj w istocie też rodzajem materii. Platon podobnie jak poprzednicy pojmował duszęf czynnik ruchu i życia, uważał jednak, że jest niematerialna, chociaż istniejącśfl Za pitagorejczykami i orfikami przyjął pogląd o nieśmiertelności duszy, jej od ciała, przy czym dusza jest doskonalsza od śmiertelnego ciała, ale jednocześljj przywiązując duszę do materii, staje się dla niej więzieniem.

Zatem dusza była pierwiastkiem nieśmiertelności w człowieku, a żą|■ bożą, gdyż pochodziła ze sfery boskości, rozumności (gr. nous). Z prafl o nieśmiertelności duszy wynikała teoria dotycząca jej pre- i protoegjfc Pierwotnie dusza istniała bez ciała, jednakże wskutek zmysłowych pożąda* skażeniu i została uwięziona w ciele. Poprzez poznanie prawdy, co w praktyce oj kierowanie się w życiu rozumem, może dusza uwolnić się z uciążliwego przj do ciała i powrócić do stanu pierwotnego. Zanim to jednak nastąpi, czloj przejść wiele takich cyklów wcieleń, czyli zakładał Platon także meteii"