DSC01338 (4)

została dana sprawiedliwość, której można użyć tylko do dobrego. Ta twoja odpowiedź zmusiła mnie do obszernej dygresji, abym ci udowodnił, że i większe, i mniejsze dobra pochodzą tylko od Boga. Chcąc, żeby dowód mój był jasny, musiałem najpierw zaatakować opinie, tych ludzi, którzy mówią wewnątrz serca: „Nie ma Boga",¹ i doprowadzić podjęte rozważania do jakiegoś oczywistego wyniku. Uczyniłem to tak, jak mi pozwoliły moje słabe siły i wielkość zagadnienia. Bóg wspierał mnie w tej niebezpiecznej wędrówce. Poprzednio wierzyliśmy mocno w te dwie prawdy: że istnieje Bóg i że wszystko pochodzi od Boga. Obecnie jednak wyłożyliśmy je w ten sposób, że stała się jasna także trzecia prawda, że wolna wola należy do dóbr.

48. Już w poprzedniej rozmowie pokazało się, że natura ciała jest niższa od natury ducha i że z tego powodu duch jest wyższym dobrem niż ciało. Na to zgodziliśmy się obaj.. Ale przecież wśród dóbr cielesnych znajdujemy takie, których Człowiek może użyć źle. Mimojtegonie mówimy, że nie należało ich dawać, ponieważ uznajemy w nich dobro. Cóż więc dziwnego, jeżeli i dusza posiada pewne dobra, z których możemy zrobić zły użytek? Ale ponieważ są dobrami, mogliśmy otrzymać je tylko od Tego, kto dał wszystkie dobra.

Widzisz, jak wielkiego dobra pozbawione jest ciało człowieka, który nie ma rąk. Ten jednak, kto przy ich pomocy popełnia okrucieństwa lub oddaje się haniebnym nałogom, źle z nich korzysta. Widząc człowieka bez nóg, przyznajesz, że jego ciało doznało niepowetowanego uszczerbku. A przecież nie zaprzeczysz, że źle używa nóg człowiek, który idzie, aby szkodzić drugiemu albo zaprzepaścić swoją godność. Oczy pozwalają nam widzieć dzienne światło i rozróżniać kształty fizycznych przedmiotów. Jest to specjalnie piękny organ naszego ciała, dlatego też znajduje się w miejscu najbardziej zaszczytnym. Oczy służą do ochrony życia i zdrowia i są pożyteczne pod wielu innymi względami. Tymczasem większość haniebnych czynów ludzkich dokonywa się przy udziale wzroku. Zmuszony przez nas, walczy pod sztandarem namiętności. A chyba widzisz, jak wielkiego dobra brak jest twarzy, jeżeli nie

158 Pb. u. i.