DSC01366 (4)

VIII—22. Przypatrz się jak pozbawione sensu ; sprzeczne jest powiedzenie:    .Wolałbym nie istnieć, niż

być nieszczęśliwym ‘ Kto bowiem mówi: „woUłtym to niż tamto'', ten coś wybiera. Nicość zaś nie jest czymś. Jęcz niczym; i dlatego w żaden sposób nie możesz dokonać właściwego wyboru, kiedy wybierasz to. czego nie ma. Mówisz, że mimo nieszczęścia chcesz istnieć, lecz że nie powinieneś chcieć tego. Czego więc powinieneś chcieć? Raczej — mówisz — nie istnieć. Jeżeli powinieneś chcieć tego, jest to lepsze; ale nie może być lepszym to. co nie istnieje, a więc nie tego powinieneś chcieć. I bliższe prawdy Jest wyczucie, które każe ci nie chcieć tego. aniżeli domysły ! przypuszczenia, że powinieneś chcieć. Następnie spełnienie słusznego pragnienia musi czynić każdego lepszym. Ten zaś. kto przestanie istnieć, nie będzie mógł ^r stać się lepszym. Nikt więc nie ma słuszności wybierając nicość. Nie wolno nam powodować się sądem tych, którzy pod ciężarem nieszczęścia odebrali sobie życie. Bo albo schronili się tam, gdzie w ich mniemaniu czekała ich lepsza dola, i jakkolwiek pojmowali ją. sam ten sąd nie sprzeciwia się naszemu rozumowaniu; albo jeżeli sądzili, że staną się niczym, jeszcze mniej przejmować nas będzie fałszywy wybór, którego przedmiotem jest to, czego nie ma. Jak bowiem możemy Iść za wyborem tego, kto zapytany, co wybiera, odpowie: „nic“? Przecież jest rzeczą udowodnioną, że kto wybiera niebyt, wybiera to, czego nie ma, choćby nawet nie chciał tak odpowiedzieć.**

IM

23. Chcę jednak w miarę sił powiedzieć, co myślę o tej całej sprawie. Moim zdaniem nikt z popełniających samobójstwo, czy też pragnących umrzeć w jaki bądź sposób, nie czuje, że przestanie istnieć po śmierci, choćby nawet urobił sobie do pewnego stopnia takie mniemanie. Mniemanie opiera się na rozumowaniu lub na wierze, które mogą być mylne lub zgodne z prawdą. Czujemy zaś dzięki naturze lub przyzwyczajeniu. Może się zdarzyć, że inaczej sądzimy a inaczej odczuwamy. Łatwo to poznać choćby z tego. że często nasz sąd o tym, co należy czynić, nie zgadza się z tym. co nam sprawia przyjemność. Nie-