DSC02790

V. ELEACI — POCZĄTKI METAFIZYCZNEGO UJMOWANIA RZECZYWISTOŚCI

1. KSENOFANES Z KOLOFONU

Ksenofanes z Kolofonu (ok. 569—477 p.n.e.), uchodźca polityczny z Azji Mniejszej osiedlony w Elei, poeta i filozof, autor poematu O przyrodzie. Odrzuca tradycyjne teogonie mitologiczne jako niezgodne z rozumem, bóstwo uważa za identyczną ze światem jednię niezmienną i wieczną. W niej tkwi wszystko w sposób niezmienny, la zmienność świata zewnętrznego jest tylko złudzeniem. Ksenofanes jest przeciwnikiem Heraklitej-skiej dialekty ki rozwoju (Fragmenty w Vorsokr.).

Tłum.: L. Joachimowicz (§§ 10—11), W. Kornatowski (§ 9), B. Kupis (§§ 1—8)

1.    (Vorsokr. B 14) Ciem. Strom. V 109. Śmiertelnym się zdaje, że bogowie zostali zrodzeni, że noszą ich szaty, mają ich głos i postać.

2.    (Vorsokr. A 1) Diog. Laert. IX 19. Ksenofanes pierwszy powiedział, że wszystko, co się staje, jest przemijające, i że dusza jest tchnieniem.

3.    (Vorsokr. B 11) Sext. Adv. Math. IX 193. HomeriHez-jod przypisali bogom to wszystko, co u ludzi jest uważane za najbardziej nikczemne i haniebne: kradzież, cudzołóstwo i wzajemne oszustwa.

4.    (Vorsokr. B 15) Ciem. Strom. V 110. Gdyby woły, konie i lwy miały ręce i mogły nimi malować, i tworzyć dzieła tak jak ludzie, to konie malowałyby obrazy bogów podobne do koni, a woły podobne do wołów i nadawałyby bogom kształty takie, jaka jest ich własna postać.