DSC03425

ha pamiętać, że nawet przybliżone mierzenie wyników wychowania, nauczania i uczenia się Jępsze jest niż pominięcie tej czynności.

Wzajemny związek między wymienionymi celami edukacji podlega dialektycznym prawidłowościom stosunku ogólnego do szczegółowego, części i całości, istnienia i zjawiska, przypadkowości i konieczności, absłrakcyjno-ścj i realności Zasadnicze między nimi związki określa się głównymi, koniecznymi celami edukacji. Są one motywami ich realizacji. Prowadzi do nich długi i złożony rząd działań, ukierunkowany przejściowymi celami nauczania i uczenia się. Prawidłowo przedstawione oele edukacji wyrażają istotę procesu rozwoju, a nie jego specyfikę i różnorodność przebiegu. Charakteryzuje je właściwość przystosowania się do warunków zmian, które towarzyszą ich realizacji. W praktyce wydłuża się konkretyzacja wzbogacania celów edukacji, uszczegółowienie ich planów oraz sautoregulacja działalności. Zmienność i prężność na niższych etapach ustalania celów kształcenia służy warunkom stabilności. Jest ona niezbędna do realizacji wyższych, głównych celów edukacji. Zmiany przejściowych celów i związanych z nimi planów w toku realizacji pozwalają chronić niezmienne treści głównych celów w trakcie działalności dydaktyczno-wychowawczej.

Charakter celów ogólnych mają obowiązujące w krajach Unii Europejskiej cele strategiczne. Zastały one rozwinięte w trzynastu celach szczegółowych.

Oto pełna lista celów strategicznych i podporządkowanych im zadań:

L Poprawa jakości i efektywności systemów edukacji w (JE

i. Podniesienie jakości kształcenia i doskonalenia zawodowego nauczycieli i osób prowadzących szkolenia;

2 Rozwianie kompetencji i umiejętności potrzebnych dla społeczeństwa wiedzy; i Zapewnienie powszechnego dostępu do technologii informacyjno-komunikacyjnych;

4,    Zwiększenie rekrutacji w dziedzinach nauk ścisłych i technicznych;

5.    Optymalne wykorzystanie zasobów.

I. Ułatwianie powszechnego dostępu do systemów edukacji

1.    Tworzenie otwartego środowiska edukacyjnego;

2.    Uatrakcyjnienie procesu kształcenia;

3.    Wspieranie aktywności obywatelskiej, zapewnienie równości szans i spójności spo- | fecżnej.

DL Otwarcie systemów edukacji na środowisko i świat

1.    Wzmocnienie powiązań ze światem pracy, działalnością badawczą i społeczeństwem;

2.    Rozwfanie przedsiębiorczości;

3.    Poprawa sytuacji w zakresie nauki języków obcych;

4.    Rozwijanie mobilności i wymiany;

$. Wzmocnienie współpracy europejskiej¹⁵.

¹³ Edukacja w Europie: różne systemy kształcenia i szkolenia - wspólne cele do roku 2010. Prot gram prac dotyczących przyszłych celów systemów edukacji. Warszawa 2003, s. 12.

Żeby w ramach wspólnej polityki edukacyjnej UE zrealizować wymienieni cele strategiczne i szczegółowe w Barcelonie sformułowano 42 kluczowe za gadnienia i szereg środków służących stymulowaniu i monitorowaniu postępi w postaci licznych wskaźników ilościowych i jakościowych (obszarów wy miany doświadczeń). Ukierunkowanie polityki poszczególnych krajów m osiągnięcie celów szczegółowych oparto na nowatorskim podejściu zwanytr otwartą metodą koordynacji. Zdefiniowano ją podczas lizbońskiego posiedzenia Rady Europejskiej, jako środek służący rozpowszechnianiu najlepszych sprawdzonych rozwiązań oraz zapewnieniu większej zbieżności w dążeniu dc wspólnych celów UE..., [co] ma ułatwić państwom członkowskim stopniowe wypracowywanie własnej politykiW dziedzinie edukacji metoda ta ma umożliwić wzajemne porównania i uczenie się na doświadczeniach innych, a tym samym ograniczyć ryzyko, jakie nieuchronnie wiąże się ze zmianami i reformami. Dobrze to ilustruje podany w rozdziale V tej książki przykład celu szczegółowego rozwijanie przedsiębiorczości zawarty w strategicznym celu: otwarcie systemów edukacji na środowisko i świat.

Znalazły one odzwierciedlenie w Narodowym Planie Rozwoju Polski na lata 2007-2013 w priorytecie „wiedza i kompetencje” oraz w takich „kierunkach działań” jak: zwiększenie otwartości systemu edukacji, wspieranie otwartości systemu kształcenia, wyższa jakość kształcenia. Pierwszy z nich będzie realizowany przez: aktywne formy edukacji przedszkolnej; wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów; zwiększenia dostępu do kształcenia na poziomie wyższym; wspieranie kształcenia ustawicznego; powszechną edukację teleinformatyczną, Kierunek „wspierania otwartości systemu edukacji” planuje się osiągnąć w drodze: zwiększania zaangażowania społecznego w edukacji; rozwijania i promowania współpracy europejskiej w edukacji; kształtowania postaw przedsiębiorczych, innowacyjnych i proekologicznych; doskonalenia zawodowego i kształtowania kadr. Natomiast kierunek „wyższa jakość kształcenia” zamierza się zrealizować w rezultacie: podwyższania poziomu kompetencji kluczowych i promowaniu kształcenia w zakresie nauk ścisłych; rozwoju i doskonalenia standardów, programów oraz metod i warunków nauczania; poprawy jakości kadry pedagogicznej, akademickiej oraz wcierającej i organizującej proces kształcenia; skutecznego zarządzania edukacją tworzeni* kultury i oceny jakości; upowszechniania i promocji nauki^J7. Łatwo zauważyć, że są one zbieżne z ogólnoeuropejskimi, strategicznymi celami edukacyjnymi zawartymi w deklaracji strategii lizbońskiej.

Na cele edukacji warto spojrzeć w kontekście ich związku ze sferami, sekto-i rami, działami i gałęziami gospodarki narodowej przebiegającymi w nich dzia-| łaniami. Wówczas cele ogólne odpowiadają funkcjom określonego zawodu.