DSC04561 (5)

Ptyc^otoglcifw teorie roiwoju w ciągu isfcM 55

TiorM Liczenia się

Teorie uczenia się dotyczące rozwoju w ciągu życia podkreślają, że zachowanie jest kształtowane przez interakcje organizmu ze środowwkiem. Prawdopodobnie laoni uczenia s»ę poświęcono więcej uwagi, ntż jekiejkołwiek innej koncepcji pęychotcgtcznej Psychologowie zmuszali szczury do biegania przez labirynty wkładali szczury i gołębie do skrzynek Skinnera, a także obmySMi wiele eksperymentów do pomiaru ludzkiego uczenia s/ę. Choć w rezultacie poznaliśmy dużo faktów, ciągłe jeszcze brak odpowiedzi na wiele pytań dotyczących tego, co właściwie składa sę na uczenie się.

Niektórzy psychologowie, zwłaszcza teoretycy uczenia się, nie akceptują zachowania, które proponują takie pojęcia abstrakcyjne, jak; elementy umysłowa (np. ego, świadomość i dusza) lub funkcje umysłowe (np asymilacja, wyparcie i poznanie). Piaget, Freud, Erikson i Inni, którzy badają procesy umysłowe, często prezentują teorie niemożliwe do empirycznej weryfikacji. (Teoretycy uczenia się często żywią obawy wobec koncepcji akcentujących rolę umysłu, dlatego starają się być bardziej obiektywni i nastawieni naukowo.) Mówiąc wprost, ich credo brzmi: .Jeśli nie potrafisz czegoś zmierzyć, oznacza to, iż to nie istnieje". Jak później pokażemy, pierwszym teoretykiem, który ogłosił tę tezę był John Broadus Watsoń.

BEHAWIORYZM Szkoła myślenia znana jako behawioryzm została zapoczątkowana przez Johna Sroadusa Watsona. Teoria ta zakłada, że interakcja ze środowiskiem jest odpowiedzialna za różnego rodzaju zachowania: jak być w dobrych stosunkach z innymi, zdawać testy, radzić sobie z różnorodnymi sytuacjami codziennymi, żeby wymienić tył ko niektóre z nich. Behawiorystyężna szkoła myślenia została rozwinięta w latach 50. przez B.F. Skinnera, który skoncentrował się na wyjaśnianiu charakteru wzmocnienia i bodźców wzmacniających. Skinner obmyślił dla swoich zwierząt eksperymentalnych skomplikowany system skrzynek, popularnie dziś znanych jako skrzynki Skinnera. Były one zaprojektowane w taki sposób, że nagrodę (porcję pokarmu) można było uzyskać, jeśli badany prawidłowo manipulował dźwignią lub guzikiem. Skinner ustalił, że stosując metodę prób i błędów zwierzęta uczą się oddziaływać na odpowiednie mechanizmy w skrzynce tak, aby uzyskać nagrodę. Teoria ma kilka nazw: warunkowanie sprawcze, uczenie się instrumentalne i warunkowanie Skinnerowskie (Skinner, 1951, 1953, 1957, 1961).

W warunkowaniu sprawczym nacisk jest położony na wzmocnienie pozytywne: prawdopodobieństwo powtórzenia reakcji, po której nastąpiła nagroda, wzrasta, ilekroć organizm znajdzie się w sytuacji podobnej do tej, w której wystąpiło wzmocnienie. Skinner sądził, że normalnie organizmy nie odpowiadają następczą reakcją na bodźce napływające ze środowiska. Mimo że organizm uczy się do pewnego stopnia metodą prób i błędów, prawdziwe uczenie się zależy głównie od tego, jakim zachowaniom towarzyszy wzmocnienie. Uważał, że większość zachowań jest reakcjami wytwarzanymi przez organizm, kiedy ma on możliwość wyboru spośród różnych reakcji. Skinner twierdził, że większość reakcji nie jest powiązana z jakimkolwiek bodźcem, po prostu pojawiają się one. Te instrumentalnie uwarunkowane reakcje są nazywane zachowaniami sprawczymi, ponieważ wywierają wpływ na otoczenie i zmieniają je. Wierzył, że mają one ogromne znaczenie, ponieważ determinują przyszłe zachowanie organizmu. Ponadto, skinnerowska definicja uczenia się jest ściśle operacyjna, jeżeli dane zachowanie nie może być zmierzone, nie może wówczas mieć miejsca żadne uczenie się. W dodatku nie można poczynić żadnych założeń w odniesieniu do wewnętrznych stanów poznawczych, ponieważ są one uważane za niemożliwe do zmierzenia.