DSC05268

Zwięzłość stylu 17

Matka chora. [Zamiast: Matka jest chora]

Piotr siedział na wprost Ewy, Marek obok. [Zamiast: Piotr siedział na wprost Ewy, Marek obok niej]

Piotr pali, a Marek nie. [Zamiast: Piotr pali, a Marek nie pali]

Piotr handluje używanymi samochodami. Wczoraj sprzedał dwa. [Zamiast: Piotr handluje używanymi samochodami. Wczoraj sprzedał dwa samochody]

Ewa widziała się z Markiem, ale zapomniała zapytać o zdrowie. [Zamiast: Ewa widziała się z Markiem, ale zapomniała zapytać go o zdrowie]

Chciałby coś zrobić, ale nie wie co. [Zamiast: Chciałby cos' zrobić, ale nie wie, co zrobić]

Z elipsą na szeroką skalę mamy do czynienia w dialogach, np.

-    Co jej kupiłeś?

-    Książkę. [Zamiast: Kupiłem jej książkę]

Szczególnym typem elipsy jest figura stylistyczna zwana zeugmą. Polega ona na podporządkowaniu („związaniu”) kilku równorzędnych gramatycznie elementów wypowiedzenia jednemu składnikowi zdania, zazwyczaj orzeczeniu. Pozwala to nie powtarzać kilkukrotnie składnika wiążącego, np.

Przecie krytycy wyzwalają własne kompleksy, pisma własne interesy, publiczność własne gusta. (M. Wańkowicz) [Por. to samo zdanie w wersji: Przecie krytycy wyzwalają własne kompleksy, pisma wyzwalają własne interesy, publiczność' wyzwala własne gusta]

Miejsce opuszczonego składnika wiążącego często zaznacza się w piśmie myślnikiem, np.

Podstawę zrobiono z miedzianej blachy, a sam model - z aluminium. Sejm rozpocznie pracę już dziś, Senat zaś - dopiero jutro.

W stylu zwięzłym elipsie powinny podlegać w szczególności: a) określenia puste znaczeniowo, por.

LEPIEJ NAPISAĆ: w mieście w maju dziś, dzisiaj wieczorem

NIŻ:

na terenie miasta w miesiącu maju w dniu dzisiejszym w godzinach wieczornych

b) wyrazy nie wnoszące nowych nych i tautologiach, por.

LEPIEJ NAPISAĆ: tafla wody mieni się dała mu siłę pochodzenie zjawiska ranga zawodu prawnika

informacji w powtórzeniach synonimicz-

NIŻ:

tafla wody lśni, mieni się i gra barwami dala mu siłę, moc i potęgę geneza i pochodzenie zjawiska prestiż i ranga zawodu prawnika