DSC05264

Jasność stylu 13

5. Warunkiem jasności wypowiedzi jest taki dobór wyrazów i ich związków, aby wyrażały one myśl jak najściślej, a jednocześnie w sposób jak najbardziej zrozumiały. Trafny dobór wyrazów wynika przede wszystkim ze znajomości ich znaczeń. Źle dobrane pod względem znaczenia elementy zdania często zniekształcają treść wypowiedzi, np.

Dzięki przegranej zawodnik odpadł z turnieju. [Dzięki powinno wskazywać przyczynę czegoś korzystnego]

Miejsce to cieszyło się zasłużenie złą sławą. [Cieszyć się wymaga pozytywnej cechy]

Szymborska przekroczyła narodowy Rubikon - jej poezja jest na wskroś europejska. [Przekroczyć Rubikon znaczy 'powziąć nieodwołalną decyzję’]

Trafny dobór słów polega również na wybieraniu takich synonimów, które są odpowiednie w danym kontekście. Synonimy bowiem często różnią się zakresem użycia i nie można ich stosować wymiennie. Tymczasem niewłaściwie wybrane słowo utrudnia zrozumienie tekstu, a niekiedy wywołuje niezamierzony efekt komiczny, np.

Doprowadził do zawarcia dwóch pokaźnych transakcji. [Zamiast: dużych, ważnych]

Z oddali widać było jej wahające się piersi. [Zamiast: falujące, unoszące sip]

6. Stopień trudności słownictwa powinien odpowiadać możliwościom percep-cyjnym czytelnika. W tekstach kierowanych do masowego odbiorcy powinno się: a) używać wyrazów rodzimych lub dobrze przyswojonych, a unikać obcych, słabo przyswojonych, por.

NIŻ:

adekwatny

ambiwalentny

atrybut

ekstremalny

komponent

permanentnie

prominentny

serwować

spektakularny

trend

LEPIEJ NAPISAĆ:

odpowiedni, stosowny, właściwy dwuznaczny, niejednorodny, mieszany cecha, właściwość krańcowy, radykalny, skrajny składnik, czynnik, element stale, nieprzerwanie, bezustannie wybitny, przodujący, wyróżniający się podawać, oferować, proponować widowiskowy, pokazowy tendencja, prąd, kierunek, skłonność b) unikać fachowego słownictwa terminologicznego, por.

LEPIEJ NAPISAĆ: pobił

zaczął pracować umowa wielostronna pieniądze

NIŻ:

naruszył nietykalność cielesną nawiązał stosunek pracy traktat multilateralny środki płatnicze