DSC05262

Jasność stylu 11

W gruncie rzeczy jednak..., W rzeczywistości bowiem..., Z drugiej strony natomiast...). Operatory sytuują się w incipitach kolejnych zdań tekstu jako sygnały bezpośredniego nawiązania w stosunku do wypowiedzeń wcześniejszych, np.

Połowa Polaków myli żywność ekologiczną z tzw. zdrową lub naturalną. A tymczasem tylko produkty ekologiczne mają certyfikat, który gwarantuje, że zostały wyprodukowane bez chemicznych środków ochrony roślin i nawozów. („Rzeczpospolita”)

Są jeszcze branże, w których nawet duże firmy nie dysponują zintegrowanymi systemami zarządzania, chociaż większość już je ma. W związku z tym rośnie szybko liczba kontraktów na nowe wdrożenia w średnich przedsiębiorstwach. („Rzeczpospolita”)

Operatory międzyzdaniowe są związane z określonymi typami relacji logicznych, m.in. wyliczaniem treści (np. Po pierwsze..., Po drugie..., Na przykład...), uszcze-góławianiem treści (np. Ścisłe mówiąc..., W szczególności...), ustanowieniem relacji wnioskowania (np. A więc...), ustanowieniem relacji przyzwolenia (np. Niemniej jednak...) oraz przejściem z jednej myśli do drugiej (tzw. tranzycje, np. Tyle o..., Przechodząc do..., Reasumując..., Konkludując..).

Operatorów międzyzdaniowych używa się również do zaznaczania związków spój nościewych między akapitami, gdy te stanowią część większej całości kompozycyjnej. Operatory sygnalizują wówczas, że pomiędzy akapitami zachodzi określony typ relacji, np. uszczegółowienie, przeciwstawienie, ujawnienie się skutku bądź przyczyny.

Nic każda sekwencja zdań musi koniecznie zawierać operatory międzyzdaniowe, np.

Upadł. [W wyniku upadku) W podudziu pojawił się ostry ból. [Tymczasem on] Nie miał przy sobie komórki. [A| Wokół nikogo nic było.

Powyższy tekst pozbawiony operatorów międzyzdaniowych zawartych w nawiasach można uznać za całkowicie spójny, gdyż następstwo w czasie oraz relacja przyczyna - skutek każą się domyślać, że ból pojawił się w wyniku upadku, a ranna osoba chciała wezwać pomoc przez telefon komórkowy. Opuszczenie operatorów, które nie są konieczne, nadaje zdaniom dynamikę oraz zwartość.

W pełni zrozumiałe i akceptowane są również wymiany dialogowe pozbawione wykładników relacji spójilościowych, np.

-    Aniu, twoja komórka dzwoni.

-    Biorę prysznic.

-    W porządku.

Brak więzi formalnych w powyższym dialogu rekompensuje wiedza o świecie i racjonalność ludzkiego działania. Odbiorca tekstu domyśla się, że osoba stojąca pod prysznicem - jeśli nic jest to naprawdę konieczne — nie podejmie rozmowy telefonicznej.

3.6. Więcej o spójności tekstu, jej aspektach i warunkach - zob. SPÓJNOŚĆ TEKSTU, 8. 81.