DSC06474 (2)

186    R. Kotliński, K. Szamałek

Obok jakości i typu złoża ważny jest także niski wskaźnik amortyzacji, którego wielkość zależy od zasobności, lokalizacji i głębokości występowania kopaliny, np. opłacalne obecnie wydobycie ropy ze złóż lądowych z głębokości 4000-5000 m, jest nieopłacalne przy eksploatacji złóż z głębokości morza większych niż 200 m. Ważnym czynnikiem jest również lokalizacja złóż (np. nieopłacalność eksploatacji złóż występujących na Antarktydzie), a także sytuacja polityczna w krajach o głównych zasobach, czy też istniejąca tam infrastruktura oraz problemy środowiskowe.

Po roku 1970 koszty prac badawczych, poniesione przez najbardziej uprzemysłowione państwa na rozpoznanie głębokomorskich złóż konkrecji, opracowanie technologii wydobycia i przeróbki, znacznie przekroczyły 2 mld USD. Jednym z głównych zadań było rozpoznanie zmienności wskaźnika konkrecjonośności (fot. 6.2) oraz jakości konkrecji jako rudy. Należy podkreślić, że ze znanych złóż lądowych żadne nie zawiera w rudzie 4 metali o takich zawartościach jak w kon-krecjach. Poza tym niklowe rudy laterytowe, niezależnie czy są uboższe (o zawartości od 1,0-1,5% Ni), czy bogatsze (1,5-2,5% Ni), zawierają 10-krotnie mniej kobaltu, brak w nich miedzi i manganu. Z kolei siarczkowe złoża nik-lowo-miedziowe wykazują wprawdzie wyższe udziały niklu (od 1,7 do 8% Ni) i miedzi (od 1,5 do 7% Cu), ale zawierają 2 do 15 razy mniej kobaltu. Natomiąst złoża miedzi (Kongo-Zair i Zambia) zawierające kobalt, chociaż stanowią 80% światowych zasobów bilansowych, to z zawartością miedzi od 0,12 do 0,94% stanowią rudę miedzi znacznie uboższą od innych złóż. Z kolei złoża manganu, zawierające około 50% manganu w rudzie z domieszką Fe i krzemionki, nie zawierają Cu, Co, Ni [Lenoble, 1993].

Fot. 6.2. Nagromadzenie konkrecji w złożu pola Clarion-Clipperton (25 kg/m²)

Ocena możliwości wykorzystania konkrecji jako potencjalnego źródła manganu, niklu, kobaltu, miedzi

Zawartość czterech metali w konkrecjach daje przyszłym producentom gwarancje wyjątkowej stabilności ekonomicznej [Lenoble, 1993]. Jakkolwiek każdy z metali wykazuje duże zmiany cen, to ich sumaryczna wartość daje relatywnie wyższą stabilność cen. Główne metale zawarte w konkrecjach stanowią dla większości krajów surowiec strategiczny (tab. 6.1). Bezpośredni

Tab. 6.1. Zasoby prognostyczne metali w oceanicznych konkrecjach polimetalicznych, kobaltonośnych naskorupieniach manganowych i polimetalicznych rudach siarczkowych w stosunku do zasobów metali w złożach lądowych

Metale	Pacyfik			Złoża lądowe
	Pola i obszary konkrecjonośne	Zawartości w %	Zasoby prognostyczne min ton	Zawartości w %	Zasoby prognostyczne min ton
Ni	pole Clarion-Clipperton	1,2-1,9	153,6	1,2-3,0	77,3
Cu	pole Clarion-Clipperton	1,0-1,7	128,8	0,5-5,0	613
Co	obszar Wake-Necker	0,5-1,0	101	0,25-2,0	6,00
Mn	pole Peruwiańskie	33,04-7,0	835	20,0-50,0	7087,00

Źródło: Andriejew, 1992; Andricjcw i in.. 1996.