DSC09256

Zolla Jacukowtcz Skuteczny system wynagradzanie w firmie

Czasowo-premiowa forma plac

Czasowo-premiowa forma plac polega na opłacaniu pracy płacą zasadniczą oraz premią. Forma la może zawierać również dodatki, jednak jej istotą jest opłacanie wymagań (wkładu) pracy - płacami zasadniczymi, a efektów - premiami. Jest to najszerzej stosowana forma plac i można ją uznać za najbardziej właściwą metodę opłacania pracy w przedsiębiorstwach.

Zależnie od zasad premiowania, jak: premie zadaniowe, grupowe, stosuje się niekiedy określenia uściślające formę płac, np. premiowanie zadaniowe, nic jest to jednak potrzebne, gdyż czasowo-premiowa forma płac obejmuje wszystkie fotmy premiowania, niezależnie od podstawy premiowania, tj. kryteriów premiowych i metod ustalania ich wysokości.

Problematyka premiowania jest przedmiotem rozdziału czwartego niniejszej książki i dlatego w tym miejscu nie będzie szerzej omawiana.

3.3. Akordowa i akordowo-premiowa forma płac

Akordowa forma płac polega na opłacaniu pracowników proporcjonalnie do wykonania przez nich norm pracy. Tak więc wiąże się ona z normami pracy, które są dla akordowej formy płac tym, czym dla płac czasowych jest taryfikator kwalifikacyjny.

Normy pracy służą do ustalenia wydajności pracy i ustalenia stopnia zróżnicowania wydajności poszczególnych robotników, a akordowa forma płac - do proporcjonalnego opłacenia osiąganej wydajności pracy.

Normowanie pracy stanowi ważną dziedzinę organizacji pracy i wynagradzania, znalazło ono również wyraz w kodeksie pracy. Problematyka ta określona została w art. 83 k.p. w sposób następujący:

An.83

§ /. Normy pracy stanowiące miernik nakładu pracy, jej wydajności i jakości, mogą być stosowane, jeieli jest to uzasadnione rodzajem pracy.

§ 2. Normy pracy są ustalane z uwzględnieniem osiągniętego poziomu techniki i organizacji pracy. Normy pracy mogą być zmieniane w miarę wdrażania technicznych i organizacyjnych usprawnień zapewniających wzrost wydajności pracy.

§ 3. Przekraczanie norm pracy nie stanowi podstawy do ich zmiany, jeżeli jest ono wynikiem zwiększonego osobistego wkładu pracy pracownika lub jego sprawności zawodowej.

§4. O zmianie normy pracy pracownicy powinni być zawiadomieni co najmniej na 2 tygodnie przed wprowadzeniem nowej normy.

Normy pracy powinny być stosowane wszędzie tam, gdzie praca ma charakter wymierny, jest ujednolicona i powtarzalna oraz tam, gdzie pracownik ma wpływ na wydajność pracy.

Normowanie pracy było rozpowszechnione w okresie centralnego zarządzania, nie służyło jednak celom organizacyjnym i określeniu niezbędnej pracochłonności zadań, ale było wykorzystywane jako metoda podwyższania wynagrodzeń drogą rozluźnienia norm pracy. Sztywne stawki płac i niski ich poziom powodował, że procent wykonania norm pracy wynikał z przetargu o wysokość zarobków pomiędzy robotnikami i kadrą kierowniczą.

Wynaturzenia te doprowadziły do zdewaluowania norm pracy, jako techniki organizatorskiej i płacowej, i ograniczenia zakresu jej stosowania. Nie znaczy to jednak, że akordowa forma płac jest wadliwym sposobem opłacania robotników. W warunkach ujednoliconej pracy, z dużym udziałem czynności ręcznie wykonywanych, forma ta najlepiej pozwala porównać wydajność pracy i prowadzi do jej proporcjonalnego i sprawiedliwego opłacania.

Podstawowe metody obliczania akordowej formy płac są następujące:

•    akord czasowy - występuje wówczas, gdy norma pracy wyrażana jest czasem potrzebnym do wykonania danej czynności (operacji). Norma czasowa najczęściej wyrażana jest w minutach, przy długotrwałych pracach -w godzinach - a wyjątkowo liczona jest na zmianę roboczą;

•    akord ilościowy - występuje wówczas, gdy norma pracy wyrażana jest w liczbie operacji, czynności lub sztuk wyrobu wykonywanych w ciągu minuty, godziny lub zmiany roboczej;

•    akord pieniężny, tzw. złotówkowy - występuje wówczas, gdy norma pracy ustalona jest w złotych lub groszach za wykonanie operacji (czynności) albo wyrobu. Ta forma akordu rozpowszechniła się w latach 80., gdyż podlegała mniejszym wypaczeniom niż normy czasowe i ilościowe, o czym była mowa wyżej.

Oprócz tych metod akordu stosowany jest również:

•    akord zadaniowy - występuje wówczas, gdy normy pracy nie odnoszą się do poszczególnych czynności, praca nie jest dokładnie znormowana. a wydajność pracy określana jest w formie zadania dziennego. Przy czym zadanie może być wyznaczane dla każdego pracownika indywidualnie lub dla