DSC09238

Zofia Jacukowicz Skuteczny system wynagradzania w firmie

3)    uznać prawo pracowników, zarówno mężczyzn, jak i kobiet, do jednakowego wynagrodzenia za pracę jednakowej wartości;

4)    uznać prawo wszystkich pracowników do rozsądnego okresu wypowiedzenia w razie rozwiązania stosunku pracy;

5)    zezwolić na potrącenia z plac tylko na warunkach i w granicach przewidzianych w ustawodawstwie krajowym lub określonych >v układach zbiorowych albo orzeczeniach arbitrażowych.

Wykonywanie tych praw może być osiągnięte w drodze swobodnie zawartych układów zbiorowych, prawnie określonych mechanizmów ustalania plac lub za pomocą innych środków właściwych dla warunków krajowych.

Prawo do godziwego wynagrodzenia jest hasłem, które może być w pełni respektowane, ale w różny sposób wdrażane w życie. Z tego względu, uchwalając Kartę, przewidziano system kontroli międzynarodowej, który pozwoli sprawdzić, czy przepisy prawne i rozwiązania stosowane w praktyce danego kraju są dostosowane do norm określonych Kartą. System ten polega na opracowywaniu przez rządy sprawozdań z wykonania Karty, które składane są Sekretarzowi Generalnemu Rady Europy, oraz na powołaniu organów kontrolnych, które analizują złożone sprawozdania i prowadzą własne badania w zakresie przestrzegania postanowień Karty.

Kontrola przeprowadzana jest przez:

| Komitet Niezależnych Ekspertów,

•    Komitet Rządowy,

•    Komitet Ministrów Rady Europy.

•    Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy.

Podstawowe zadania kontrolne wykonywane są przez Komitet Niezależnych Ekspertów (KNE) i jego sprawozdania są cytowane w dalszej części niniejszego rozdziału.

Kontrola, o której mowa, i wynikające z niej wnioski stanowią ważne uzupełnienie Karty. Obecnie zostaną skrótowo przedstawione problemy związane z interpretacją oraz wdrażaniem w życie postanowień art. 4 pkt I, zawierającego gwarancje takiego wynagrodzenia, które wystarczy pracownikom i ich rodzinom na godziwy poziom życia.

Rozdział 1_ Ekonomiczne I prawne aspekty wynagrodzeń

Wnioski Komitetu Niezależnych Ekspertów z pierwszego cyklu kontroli przedstawione w 1978 r. określały zobowiązanie do przestrzegania godziwego poziomu wynagrodzenia następująco:

Państwo, które jest sygnatariuszem Europejskiej Karty Społecz-nej i podejmuje zobowiązanie do zapewnienia godziwego wynagrodzenia, powinno zastosować właściwe mierniki poziomu życia. Należy przy tym wziąć pod uwagą, że warunki społeczno-ekonomiczne i podstawowe potrzeby pracownika i jego rodziny zmieniają się oraz ze nie ograniczają się do potrzeb czysto materialnych, jak żywność i mieszkanie, ale w coraz większym stopniu rozszerzają się na uczestnictwo w życiu społecznym, kulturalnym i w nauce⁶.

KNE podkreślił, że sformułowanie „godziwy poziom życia” jest bardzo ogólne i z tego względu trudno ustalić, czy dane państwo zastosowało się do postanowień Karty, czy nic. Pojęcie „godziwy poziom życia” musi być oceniane według sytuacji każdego kraju. Zachodzi obawa, ze opinia o przestrzeganiu ust. 4.1. może nie być absolutnie pewna nawet przy uzyskaniu danych dotyczących dochodu na głowę i wysokości płac według jej miesięcznego lub tygodniowego okresu wypłacania¹.

We wnioskach z piątego cyklu kontroli stwierdzono, że Państwa - sygnatariusze Karty mają niejednokrotnie trudności z wyraźnym stwierdzeniem, czy zobowiązanie zapewnienia pracownikom godziwego poziomu życia jest realizowane.

Te trudności spowodowane były głównie niedostatecznie precyzyjnymi i użytecznymi danymi, które są konieczne do oceny, czy zasada sformułowania w ust. 4.1. Karty jest przestrzegana. Uznano za potrzebne zastosowanie kryteriów bardziej operatywnych i dokładniej wyjaśniających wymagania Komitetu. W tym celu Komitet Niezależnych Ekspertów sformułował następującą definicję płacy godziwej:

• po pierwsze

I. Pojęcie „godziwy poziom życia” w znaczeniu ust. 4.1. Karty powinno bezwzględnie brać pod uwagę podstawowe potrzeby ekonomiczne, społeczne i kulturalne pracowników i ich rodzin odpowiednio do stopnia rozwoju społeczeństwa, w którym żyją. Oznacza to. że ten zapis musi być

* Źródło: Receueil de Jurisprudence relaiive a    GbpfZ • ^p •ciule EurC_r «ww, 'Y .'iwnicturo Rada

Europy, kolejne edycje. (Wnioski 1. s. 27).

⁷ Źródło cyt. (Wnioski II. s. 16).

— 15 —