DSCF0075

97

Chorografia

Lecha, by pozostała mu na wieczne i dziedziczne posiadanie i na udział. Gdy więc po pewnym czasie na owych miejscach, mianowicie na górze, która w ich języku zwana jest Rzip¹, położonej między Łabą, Mołdawą i Egrą, mieli byli wspólne obozowisko, Czech, drugi książę, tak bardzo ujęty został i zjednany urodzajnością ziemi, łagodnością klimatu, gęstymi fałdami pagórków i dolin, wraz z nim zaś też i krewni jego, i poddani, że zaniechawszy innych [ziem] i zrzekłszy się widoków na nie, uznali, że ten kraj wystarczy dla nich i dla ich potomstwa. Gdy drugi brat, książę Lech, skłonił się do próśb jego, zakłada dwa miasta: jedno na brzegach rzeki Moł-dawy, które nazywał w swym języku: Pr aha, drugie miasto zaś nad wodami rzeki Morawy i to nazwał Welehrad², pomiędzy poddanych następnie rozdzieliwszy ziemię, wiele wsi i siół pobudował, ziemia ta zaś cała, od niego nazwę biorąc, do dzisiaj nazywana jest czeską, chociaż po łacinie, w której słowiańska nazwa odpowiednio brzmieć nie może, nazywają ją Bohemią³, jako że Słowianie Boga w języku swym Boh zowią. Owa natomiast część ziemi, której środkiem płynie rzeka Morawa inną nazwę, mianowicie Morawy, uzyskała od gajów i lasów, mających w sobie zielone równiny i trawiaste polany. Czechy — jak utrzymują — równą mają szerokość i długość, ukształtowane na podobieństwo wieńca, wokół otoczone są lasem, który zwali starożytni Hercynią⁴, wspominanym przez pisarzy greckich i łacińskich; same są nawodnione rzekami, wśród których Alba lub Łaba, z gór dzielących Czechy od Moraw poczynająca się, przez środek przechodzi kraju; ([rzeka] ta stanowi też granicę Polski, czyli Sarmacji Europejskiej, z Germanią) wraz z Mołdawą uważane są za znaczniejsze. Mołdawa zaś koło stolicy Pragi przepływa, w środku wyróżniająca się kamiennym mostem o czternastu przęsłach. Rzeka Ruda⁵ zaś przepływa przez miasto Brno⁶.

¹    Góra Rip na płd. od Rudnic nad Łabą jest wymieniona w kronice Jana z Marignoli z XIV w. jako siedziba pierwszych mieszkańców Czech. Zob. Fontes rerum Bohemicarum, t. III, s. 523. Jest też w Hist. Bohemiae Eneasza Syłwiusza, zob. I. Zarębski, Stosunki Eneasza Sylwiusza z Polską i Polakami, Rozpr. PAU Wydz. Hist.-Fil., t. LXX, 1959, s. 131 (cytujemy dalej pracę Zarębskiego w skrócie I. Zarębski, Stosunki).

²    Welehrad na płd. Morawach — jedna z najstarszych miejscowości Moraw.

³    Etymologia Bohemia od Boga (Boh) jest wzięta z kroniki Pulkawy.

⁴    Las Hercyński, czyli pas zalesiony Sudetów, różnie był pojmowany u starożytnych pisarzy co do rozległości: w Pamiętnikach Cezara o wojnie galickiej pojęcie Lasu Hercyńskiego obejmowało i Sudety, i Karpaty, tak samo pojmował je geograf Strabo w swej Geografii, ks. VII, 4—5 i Pliniusz St. w Hist. naturalis, kt. IV.

⁸ Nazwa Ruda nie zidentyfikowana.

³ Brno nad Świtawą — główne miasto Moraw.

tO

D

0^§>

o

=2.

Roczniki czyli Kroniki 7

d a