DSCF0527 (3)

74

EMPATIA

percepcji społecznej. Jak już zostało to przedstawione, są to odrębne pojęciowo struktury i równorzędne traktowanie ich w dokonywanym przeglądzie nie musi być najbardziej użytecznym podejściem. Hoffman (1977) przyjął inny kierunek i dokonał rozróżnienia pomiędzy pomiarami empatii (zdefiniowanej jako emocjonalna reaktywność w stosunku do cudzych stanów emocjonalnych) i pomiarami percepcyjnego, poznawczego i afektywnego przyjmowania ról. Przy takiej definicji empatii ujawnił się spójny wzorzec uzyskiwania lepszych wyników przez kobiety, nie występowała natomiast istotna różnica pomiędzy wynikami kobiet i mężczyzn w wypadku jakichkolwiek pomiarów przyjmowania ról. Pozwoliło to Hoffmanowi wyciągnąć wnioski, że kobiety są rzeczywiście bardziej (afektywnie) empatyczne od mężczyzn.

Eisenberg i Lennon podeszli do zagadnienia różnic płciowych w najbardziej, jak dotąd, wszechstronny sposób, oddzielnie analizując dane dotyczące szeregu typów miar. W odniesieniu do pomiarów przyjmowania ról przeznaczonych dla dzieci, Eisenberg i Lennon przeanalizowali tylko te, które oceniały afektywne przyjmowanie ról (np. Borke, 1971, 1973; Rothenberg, 1970); stwierdzili oni, tak samo jak Hoffman, że nie istnieją istotne różnice pomiędzy płciami. Nieco wyraźniejszy materiał dowodowy został zauważony w związku z użyciem metody historyjek obrazkowych w celu oceny skutków afektywnych u dzieci. Przy zastosowaniu metaanalizy, techniki, która umożliwia osobie dokonującej przeglądu badań testowanie istotności statystycznej kilku odrębnych badań, Eisenberg i Lennon stwierdzili, że dziewczynki wykazują niewielką ale znaczącą, tendencję do prezentowania większej reaktywności afektywnej. Niestety, podważa tę regułę fakt, że dziewczynki uzyskiwały znacząco wyższe wyniki tylko wówczas, gdy eksperymentatorem była kobieta, natomiast chłopcy uzyskiwali znacząco wyższe wyniki niż dziewczynki tylko wówczas, kiedy eksperymentatorem był mężczyzna. Zatem płeć osoby przeprowadzającej badanie okazała się decydującym czynnikiem powodującym zróżnicowanie płciowe. Eisenberg i Lennon jeszcze raz dokonali analizy wyników badań pod kątem różnic płciowych u dzieci, biorąc pod uwagę inne miary skutków afektywnych: mimicznych, pantomimicznych i wokalnych reakcji afektywnych prezentowanych w odpowiedzi na afektywne bodźce. Kiedy dziecko (ona lub on) nie wiedziało, że jest obserwowane, zatem kiedy troska o najlepsze zaprezentowanie samego siebie była prawdopodobnie najniższa, nie stwierdzono żadnych istotnych różnic.

Wyniki pomiarów przeznaczonych dla dorosłych były jeszcze bardziej zróżnicowane. Kobiety w znaczący sposób wyprzedzały mężczyzn w pomyślnym rozszyfrowywaniu zarówno wzrokowych, jak i słuchowych wskazówek dotyczących innych ludzi, co potwierdzałoby teorię, że kobiety trafniej spostrzegają inne osoby (patrz także Hall, 1987). Jeżeli chodzi o skłonność do uczuciowego reagowania na innych, to również tutaj kobiety przewyższyły mężczyzn