DSCF5079 (2)

onugi, wuiy wcijcju^y 5x^ raz. pu raz. w

Tu właśnie zbieramy materiał dowodowy do wyroku, który nastąpi w finale, i stąd wyrasta poczucie słuszności i nieuniknionej konieczności kary, jaka spotyka w końcu winowajczynię. Ale nie my wydajemy ów wyrok, a kara nie przychodzi tu — jak w dumach sentymentalnych — z zewnątrz i mechanicznie. Jest w niej coś znacznie więcej niż zemsta zdradzonego męża, więcej nawet niż wyrok sprawiedliwości Bożej. Tu karę przywołuje winowajczyni sama; bezwiednie gotuje sobie los, którego chciałaby uniknąć najbardziej. Sama odczuwa na pół świadomie wy-miar tej kary już wcześniej, zanim jeszcze krąg powiązanych ze sobą zdarzeń zamknął się nad nią ostatecznie; odczuwa jako wyrok własnego sumienia:

...Ach! nie dla mnie szczęście!

Nie dla mnie już zamęście!

Boża nade mną kara,

Ściga mnie nocna mara...

Tragizm losu ,,pani“ *— tak obcy czułym roztkliwieniom dum i sielanek sentymentalnych — ujawnia się już w natychmiastowej reakcji sumienia, które poczyna ją niepokoić od razu po zbrodni:

Pani zapomnieć trudno,

Nie wygnać z myśli grzechu Zawsze na sercu nudno,

Nigdy na ustach śmiechu,

Nigdy snu na źrenicy!

Wyratować ją może tylko „szczera skrucha", do czego daremnie wzywa pustelnik. Bo „pani" — to typ zbrodniarki, która nie rozumie głosu su-