DSCF5794

J Tekst w sieci > Gatunek > Przemediowanie tekstu - o tym jak opowieść przekracza... >

4. Miasto grzechu i Ciche Wzgórza - dwa przypadki remediacji 4.1. Sin City - czarny kryminał remediowany

„Czarny kryminał" przywołuje skojarzenia z tzw. filmem noir - jak francuski krytyk Nino Frank nazwał specyficzną odmianę filmu detektywistycznego, różniącego się od opowieści o nieskazitelnych detektywach, takich jak Sherlock Holmes czy Hercules Poirot. Nastrój czarnego kina był mroczny, a bohaterowie niejednoznaczni moralnie. W ciemnej, niedoświetlonej scenerii, opowiadano historię postaci uwikłanych w świat zbrodni, funkgonujących samotnie, gdzieś na marginesie społeczeństwa. Dodajmy jednak, że nie kino stworzyło ten styl opowiadania. W latach dwudziestych XX wieku pisarze tacy jak Dashiell Hammet i Raymond Chandler spopularyzowali gatunek kryminałów określany mianem hardboiled¹⁵. Teoretycy spierają się wprawdzie, czy można tu mówić o odrębnym gatunku¹⁶, łatwo jednak wskazać wyróżniające elementy.

Na poziomie struktury narracyjnej można dostrzec typowy sposób konstruowania bohaterów i świata. Historia jest zwykle opowiadana z subiektywnego punktu widzenia, działania i motywacje postaci mogą budzić moralne obiekcje, granica pomiędzy bohaterami i łotrami jest wyjątkowo płynna, a sam narrator często znajduje się w niezbyt dobrych relacjach ze społeczeństwem. Lee Horsley zwraca uwagę na częstą zmianę w rolach odgrywanych przez protagonistów. Ofiara może stać, się agresorem, ścigający - ściganym¹⁷. Te wszystkie elementy odnajdujemy potem w kinie, można zatem stwierdzić, że film noir sam jest już efektem remediagi powieści. Przyjrzyjmy się temu dokładniej.

Za graniczny moment dla narodzin kina noir uznaje się często adaptację Sokoła maltańskiego z 1941 roku. Film w przybliżeniu powtarza fabułę powieści Dashiella Ham-meta, ale ciekawe jest to, jak odwzorowano w filmie powieściowe środki wyrazu. Subiektywność charakterystyczną dla powieści noir została oddana przez wprowadzenie głos bohatera, który z zza ekranu komentuje wszystkie wydarzenia. Ten element stanie się później rozpoznawalną cechą gatunku - męski, szorstki głos narratora, beznamiętnie komentujący wydarzenia. Mrok i upadek przedstawionego świata wzmacniany jest filmowymi środkami wizualnymi. Brak koloru był efektem ówczesnych ograniczeń technologicznych, jednak niedoświetlone kadry, dziwne i nietypowe ujęcia kamer to świadoma decyzja twórców, mająca oddać nastrój mroku i chaosu. Film Johna Husto-na stał doczekał się wielu naśladowców, zarówno w złotym okresie gatunku (między latami czterdziestymi a pięćdziesiątymi), jak i później. Tworzono filmy bezpośrednio

¹⁵    Lee Horsley, The Noir Thriller, Basingstoke UK 2001, s. 23-25.

¹⁶    Por. Mark T. Conard, Nietzsche and the Meaning and Definition of Noir, w: The Philosophy of Film Noir, red. Mark T. Conard , The University Press of Kentucky 2006, s. 9-14.

¹⁷    Por. Lee Horsley, Twentieth-century crime fiction, New York 2005, s. 115-117.