DSCN0912

dziecka w młodszym wieku szkolnym cechuje duża zmienność i plastyczność. Izolowane od kontekstu sytuacyjnego, pojedynczo występujące reakcje dziecięce nie mogą stanowić adekwatnej podstawy do ustalenia stopnia przystosowania społecznego. Przechodzące w nawykowe, powtarzające się zachowania stanowią właściwe symptomy, na których podstawie można wnioskować o osiągnięciach w rozwoju społecznym dziecka.

Opierając się na wytypowanych kryteriach przystosowania społecznego, można skonstruować operacyjną definicję pojęcia dziecko przystosowane społecznie.

Dziecko przystosowane społecznie uzewnętrznia wyniki prawidłowo przebiegającego rozwoju społecznego. W odniesieniu do dzieci w wieku 9-11 lat oznacza to, że dziecko wykazuje potrzebę uczestniczenia w życiu formalnej grupy społecznej — klasy szkolnej — i jest uznawane przez członków tej grupy ze względu na rozwój społecznych cech osobowości, z których najważniejsze to życzliwość społeczna, rozumienie przeżyć członków grupy, wrażliwość na opinię społeczną, inicjatywa i wypełnianie zadań wynikających z pełnienia roli ucznia.

Wprowadzając definicję pojęcia dziecko przystosowane społecznie, należy pamiętać, że każde dziecko jest inne i stanowi niepowtarzalną indywidualność psychiczną. Właściwości zachowania ujęte w definicji występują u każdej dziewczynki i u każdego chłopca w powiązaniu z indywidualną strukturą właściwości psychicznych tworzących osobowość. Tę tezę najlepiej zilustrują podane niżej charakterystyki dzieci przystosowanych społecznie. Charakterystyki ukażą także Czytelnikowi związek między kryteriami przystosowania społecznego ustalonymi dla dzieci w wieku 9—11 lat a konkretnymi przejawami społecznego zachowania się dzieci w grupie rówieśniczej.

Agnieszka D.

Agnieszka ma 10 lat i 3 miesiące. Jest uczennicą klasy IV. Jest dość wysoka na swój wiek, kształtnie zbudowana, zawsze schludnie i gustownie ubrana, starannie uczesana. Dziewczynka ma jasne, gęste włosy, niebieskie oczy i zdrowo wyglądającą cerę.

Agnieszka jest jedynaczką. Ojciec jest lekarzem, matka nauczycielką szkoły średniej. Rodzina zajmuje 2-pokojowe, komfortowe mieszkanie, dziewczynka ma swój własny pokoik. Rodzice żyją zgodnie. Agnieszka oto-