DSCN1673 (4)

22 „Bnrżuązyjnienie klasy robotniczej'

skania poklasku i tzw. zablyśnięcia. Mamy wówczas do czynienia z zachowaniami nieautentycznymi, podszytymi próżnością, w nikłym stopniu przyczyniającymi się do oryginalnych, merytorycznych rozwiązań. (M.P.)

Zob. facylitacja.

Literatura:

BeaJ G.M.. Bohlen J.M.. Raudabaugh J.N., 1963, Leadership and Dynamie Group Ac-lion, Iowa Univ. Press. Iowa.

Karwińska A., Mikułowski Pomorski J, Pacholski M., 1988, Typy działań socjotechnicznych w organizacji. AE w Krakowie, Kraków.

„Burżuazyjnienie klasy robotniczej”, zob. pauperyzacja.

Cechy położenia społecznego, zob. koncepcja dekompozycji.

„Centrum” i „peryferie”, zob. dyfuzja, marginalizacja, moda. przemoc symboliczna.

Ceremonia (lub ceremoniał), zob. obrzęd, rytuał.

Chaos, zob. postmodernizm.

Clichć, zob. kalka.

Commons, zob. pułapka społeczna.

Corroboration, zob. weryfikacja.

Cywilizacja, pojęcie zbliżone znaczeniowo do terminu „kultura” w szerokim ujęciu. Niekiedy pojęcia te są traktowane jako tożsame (E. Tylor). W innych ujęciach są one sobie przeciwstawiane: „kultura” dotyczy sfery wartości duchowych, bezinteresownych, natomiast „cywilizacja" dotyczy sfery technicznej, ekonomicznej, materialnej, politycznej. Cywilizacja może być również rozumiana jako faza (zwykle ostatnia) kultury - na tej podstawie przeciwstawiano „ludy cywilizowane” „ludom barbarzyńskim”. Ta opozycja nawiązuje do pierwotnego rozumienia pojęcia „cywilizacja", oznaczającego człowieka „dobrze wychowanego”, przestrzegającego norm obyczajowych, ustanowionych konwencji. W tym trzecim ujęciu sytuuje się także koncepcja Oswalda Spenglcra, dla którego cywilizacja to faza schyłku (upadku) danej kultury.

Pojęcie cywilizacji w znaczeniu zbliżonym do ujęć współczesnych pojawiło się już w pracach Franęois Guizota. „Cywilizacja to dla Guizota zarówno «fakty wewnętrzne*) związane z doskonaleniem się człowieka jako jednostki, jak i «fakty zewnętrznej na które składają się warunki materialne, a także społeczne stosunki i instytucje" [J. Szacki 1983, s. 188).

Wyróżnić można jeszcze inny typ ujęć, w których cywilizacja pojmowana jest jako to wszystko, co jest wspólne wielu kulturom (np. wzory zachowań, smaku, podobne urządzenia polityczne, prawne, materialne). Termin „kultura” odnosi się do faktów duchowych, religijnych, artystycznych specyficznych dla jakiegoś narodu. „Pojęcie cywilizacji zaciera do pewnego stopnia różnice między narodami; kładzie ono akcent na to, co wszystkim ludziom jest lub -w poczuciu tych, którzy się nim posługują-powinno być wspólne" [N. Elias 1980, s. 9],

Cywilizację przeciwstawia się zwykle barbarzyństwu, dzikości lub stanowi natury.