DSCN1728

Włodzimierz Wesołowski [1995, s. 307] nawiązując do rozróżnień dokonanych przez Maxa Webera, wyróżnia w obrębie współczesnego społeczeństwa polskiego następujące klasy: klasę robotniczą, klasę chłopską, drobną burżuagę, inteligencję i specjalistów, klasy uprzywilejowane dzięki własności i edukacji. Ryszard Dyoniziak jako zasadnicze elementy struktury społeczeństwa polskiego wskazuje: klasę robotniczą, klasę chłopską, inteligencję i pracowników umysłowych, warstwę rządzącą, warstwę prywatnych producentów (poza rolnictwem) i handlowców, warstwę spółdzielców oraz warstwę sprzedawców ulicznych (zob. [Społeczeństwo... 1992, s. I5-44J).

Zaobserwować można pewną niechęć do używania pojęcia „klasa społeczna”. Pojawiają się glosy, że klasy w ogóle nie istnieją. Z jednej strony uwidaczniają się tu reakcje na wieloletnią dominację ideologii marksistowskiej, z drugiej natomiast wyraźnie rysuje się potrzeba ścisłego określenia lub zredefiniowania pojęcia klasy społecznej. Sam termin jest przy tym kwestią drugoplanową — niezależnie od nazwy istotnym cennikiem, który winien być uwzględniony w analizach socjologicznych, jest wewnętrzne zróżnicowanie i podział społeczeństwa na zasadnicze grupy (lub ewentualnie zbiory - zob. [S. Kozyr-Kowalski 1995, s. 333]). (A.S.)

Zob. agregat, dcprywacja, dychotomizacja, cilioś, grupa społeczna, ideologia, interes, koncepcja dekompozycji, konflikt społeczny, nomenklatura. ontologia społeczeństwa, podklasa, ruchy społeczne, socjologia ekonomiczna, struktura społeczna, zbiorowość społeczna.

Literatura:

Oahrendorf R„ 1959, Class and Class Con/lict in Industrial Society, Stanford lJniv. Press, Stanford.

Davis K.. Moore W., 1975, O niektórych zasadach uwarstwienia [w:] Elementy teorii socjologicznych. Materiały do dziejów współczesnej Socjologii zachodniej, wybSr W. Dcr-czyński, A. Jasińska-Kaęia, J! Szacki, PWN, Warszawa

Domański II., 1994, Społeczeństwa klasy średniej, IFiS PAN, Warszawa Hamilton M.. Hirszowicz M., 1995, Klasy I nierówności społeczne w perspektywie porównawczej, ISP PAN, Warszawa. Kozyr-Kowalski S., 1995, Klasy, stany, tjiiasi-kla-sy i podklasy społeczeństwa polskiego [w:] Ludzie i instytucje. Stawanie się ładu społecznego. Pamiętnik IX Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego, L 1, Wyd. UMCS. Lublin. Ossowski S , 1982. O strukturze społecznej, PWN, Warszawa

Piwowarski W., 1993, Klasa społeczna [w:] Słownik katolickiej nauki społecznej, pod red. nauk. W. Piwowarskiego, Pax. Wyd. Misjonarzy Klanctynów „Palabra”, Warszawa Społeczeństwo w procesie zmian. Zarys socjologii ogólnej, 1992, aut.: R. Dyoniziak. K. Iwanicka A. Karwińska Z. Pucek, Universitas. Kraków.

Tyszka A., 1985. Badania nad strukturą społeczeństwa polskiego. Próba typologii stanowisk [w:] O społeczeństwie i teorii społecznej. Księga poświęcona pamięci Stanisława Ossowskiego, pod red. E. Mokrzyckiego. M. Ofierskiej, J, Szackiego. PWN. Warszawa Wesołowski W., 1995, Procesy klasotwórcze w teoretycznej perspektywie [w:] Ludzie i instytucje. Stawanie się ładu społecznego. Pamiętnik IX Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego, L I, Wyd. UMCS, Lublin.

Zaborowski W., 1988. Postrzeganie społecznych nierówności. Z badań nad świadomością społeczności wielkomiejskiej, PWN. Warszawa

Klient, „osoba, która korzysta z własnej woli z usług drugiego człowieka bądź instytucji” [P. Delooz, M.-L. Lópcz 1995, s. 54]; termin coraz częściej zastępujący pojęcie pacjenta lub podopiecznego. Jego stosowanie ma na celu podkreślenie zmiany sposobu podejścia do problemu pomagania innym. Odpowiedzialność za proces terapii lub opieki spoczywa nie tylko na jednej stronie. Akcentuje się podmiotowość i równoprawność obu stron tego procesu; ich potrzebę współpracy w dążeniu do osiągnięcia wspólnego celu. W tej zmianie terminologicznej zmierza się do uniknięcia negatywnych konotacji wiążących się z termi-