7648594679

Kant a filozofia idealizmu niemieckiego 93

winięciem teorii rozumienia. Później nawiązuje do niego Martin Heidegger, choć jego koncepcja wiąże się z istotną modyfikacją metody hermeneutycznej. Do Heideggera z kolei nawiązuje jego uczeń Hans--Georg Gadamer. Dziś efekt jest taki, że możemy mówić o filozofii hermeneutycznej w różnych znaczeniach¹⁴⁶. Niemniej jednak warto przytoczyć podział hermeneutyki, który Andrzej Bronk podaje za Kurtem Wuchterlem. Podział ten uwzględnia chronologię wykrystalizowania się najważniejszych stanowisk w hermeneutyce i mówi, że mamy: „[...] 1) Schleiermachera teorię wczuwania; 2) Diltheya hermeneutykę jako teorię subiektywności, 3) egzystencjalną hermeneutykę Heideggera i 4) postegzystencjalną hermeneutykę językowo pośredniczonej •historii oddziaływającej* (Gadamer)”¹⁴⁷. Takie postrzeganie linii rozwojowej sprawia jednak określone trudności, na które — w kontekście hermeneutyki w rozumieniu Gadamera — zwraca uwagę Paweł Dybel: „[...) sposób, w jaki Gadamer prezentuje w Prawdzie i metodzie hermeneutykę Schleiermachera czy Diltheya, rozpatrując je wyłącznie pod kątem tego, na ile potrafią one oddać sprawiedliwość fenomenowi dziej owości rozumienia, był później wielokrotnie krytykowany za fragmentaryczność i nieadekwatność”¹⁴⁸. Teza ta rodzi zatem słuszne skądinąd przekonanie, że w filozofii częsta jest nie tylko kontynuacja, ale także zapoznanie bądź uproszczenie. Niewątpliwie prawdą są trudności związane z klasyfikacją hermeneutyki, jednakże problem sprowadza się do konieczności występowania kolejnych podziałów, których celem jest mimo wszystko pełniejszy wgląd w złożoność systemów filozoficznych .

¹⁴⁴ Zob. A. Przyłębski: Hermeneutyczny zwrot filozofii...

¹⁴⁷    A. Bron k: Rozumienie — dzieje — język..., s. 30.

¹⁴⁸    P. Dybę 1: Granice rozumienia i interpretacji. O hermeneutyce Hansa-Georga Gadamera. Kraków 2004, s. 17.