DSCN1808

JERZY FILUK

SZCZĄTKI RYB Z GRODZISKA KULTURY ŁUŻYCKIEJ W TOLKMICKU

NAD ZALEWEM WIŚLANYM

OCTATKM PUB M3 TOPOflJimA JiyJKHUKOft KYJILTyPH b m. TOJIBKMMI^KO HAfl BKCJIMHCKMM 3AJIKBOM

REMAINS OF FISHES FROM AN EARTHWORK OF THE LUSATIAN CULTURE AT TOLKMICKO UPON

THE VISTULA FIRTH

Rybołówstwo na Zalewie Wiślanym sięga niewątpliwie bardzo dawnych czasów, jednakże historyczne dane odnoszą się dopiero do XIII w. Mianowicie B. Benecke*¹ podaje, że na podstawie kronik historia rybołówstwa na Zalewie Wiślanym sięga początków XIII w. Przytacza on za Hannenbergiem, że ówcześni pogańscy Prusowie składali w ofierze swoim bogom ryby, które palili w pobliżu miejsca połowu, szczególnie tam, gdzie były duże kamienie. B. Benecke podaje, że miejscem, w którym składano ofiarę z ryb, był tzw. Święty Kamień. Zachował on po dziś dzień swoją nazwę. Jest to duży blok granitowy leżący w Zalewie (20 m od brzegu) między Tolk-mickiem a Fromborkiem.

Jak z powyższego wynika, historia ichtiofauny zalewowej przed XIII w. pie była w ogóle znana w literaturze. Dlatego też pewne światło na to zagadnienie mogą rzucić badania autora wykonane na podstawie szczątków ryb w materiałach wykopaliskowych pochodzących z grodziska odkrytego we wspomnianym Tolkmicku przez archeologów gdańskich w 1959 r. Szczątki te zostały łaskawie udostępnione autorowi przez dyrektora Muzeum Archeologicznego w Gdańsku dra L. Łukę w 1900 r. Kilkuletnie badania pozwoliły na określenie składu gatunkowego ryb będących * obiektem połowów ówczesnej ludności. Należy nadmienić, że nad współczesną ichtiofauną Zalewu Wiślanego autor pracuje już od piętnastu lat², stąd rozszerzenie tych wiadomości o dane paleoichtiologiczne wydaje się być bardzo frapujące i interesujące. W zestawieniu z badaniami archeologów, można będzie wyciągnąć więcej wniosków odnośnie do sposobu życia i obyczajów ludności zamieszkującej grodzisko w Tolkmicku w e-poce kultury łużyckiej.

MATERIAŁ I METODA BADAŃ

Materiał przekazany do zbadania zawarty był w 37 próbkach ichtiologicznych, z których 24 składały się z kości i łusek, 9 z kości i 4 z łusek ryb-

* J. Filuk: Wyniki badań nad stadem sandacza Zalewu Wiślanego w latach 1951—1952, „Prace Morskiego Instytutu Rybackiego w Gdyni”, T. 8, Warszawa 1955; J. F i-luk: Wyniki badań nad stadem leszcza Zalewu Wiślanego w latach 1951—1952, „Prace Morskiego Instytutu Rybackiego w Gdyni”, T. 9, Gdynia 1957; J. F i 1 u k: Studia nad biologią i połowem sandacza Zalewu Wiślanego, „Prace Morskiego Instytutu Rybackiego w Gdyni”, T 11/A, Gdynia 1961; J. Filuk: Nachkriegsstudium Siber Biologie und Fang des Fischen Haffa, „Zeitschrift fur Fischerei und dereń Hilfewissenschaften”, T. X. N. F. Z 8—.10, Berlin 1961; J. Filuk: Biologiczna charakterystyka połowów leszcza (Abramit bramo L.) Zalewu Wiślanego, „Prace Morskiego Instytutu Rybackiego w Gdyni”, T. 12/A, Gdynia 1968: J. Filuk: Węgorz Zalewu Wiślanego, „Prace Morskiego Instytutu Rybackiego w Gdyni", T. 13/A, Gdynia 1964; J. Filuk: Ichtiofauna i jej eksploatacja na Zalewie Wiślanym. Nie publikowany referat wygłoszony na sesji naukowej w Kaliningradzie w 1958 r-

223

1

B. Benecke: Fische, Fischerei und FUchzucht in

2

Ost-und Westpreussen, Konigsberg 1881.