DSCN2088 (2)

-f— drewno -—łyko

Rys. 4.100. Układ wiązek przewodzących na przekroju poprzecznym przez ogonek liściowy

w formie luku (rys. 4.100), u jednoliściennych zaś są rozproszone. W połączeniu z wiązkami przewodzącymi często występują w ogonku włókna sklerenchymatyczne, a pod skórką grupy komórek kolenchymy.

Budowa liścia szpilkowego

Budowa anatomiczna liści szpilkowych (np. u sosny) wykazuje cechy charakterystyczne dla liści roślin przystosowanych do znoszenia suszy. Jest to związane z faktem, iż u roślin szpilkowych, podobnie jak u innych nagozalążkowych, w tkance przewodzącej wodę, tj. w drewnie, nie ma naczyń, a tylko cewki, poza tym rośliny te nie zrzucają liści na zimę, która jest dla nich okresem suszy fizjologicznej ze względu na niską temperaturę, utrudniającą lub uniemożliwiającą pobieranie wody z podłoża. Szpilkowy liść sosny (rys. 4.101) ma silnie zredukowaną powierzchnię, a jego skórka, składająca się z komórek o grubych ścianach, pokryta jest grubą kutykulą. Aparaty szparkowe znajdują się w zagłębieniach skórki. Pod skórką występuje warstwa skłerenchymy i dopiero pod nią jednorodny mezofil, zbudowany z mniej więcej jednakowych komórek miękiszu zieleniowego o ścianach tworzących do wnętrza charakterystyczne wpuklenia. Mezofil występuje w postaci warstw ułożonych prostopadłe do osi szpilki, pomiędzy którymi znajdują się duże przestwory międzykomórkowe, widoczne tylko na przekroju podłużnym. Wzdłuż szpilki przebiegają w mezo-filu kanały żywiczne. W środku znajdują się dwie wiązki przewodzące otoczone

Rys. 4.101. Przekrój poprzeczny przez liść sosny (wg Malinowskiego)

specjalną tkanką przetokową (transfuzyjną) i pochwą wiązkową utworzoną z komórek zawierających liczne ziarna skrobi. Tkanka przetokowa zbudowana jest z komórek miękiszowych oraz martwych komórek przewodzących z licznymi jamkami lejkowatymi. Ułatwia ona transport wody i substancji między mezofilem a nie rozgałęzionymi wiązkami.

Opadanie liści

Odpadanie poszczególnych części od ciała rośliny jest — zwłaszcza u roślin wieloletnich — normalnym i regularnie zachodzącym zjawiskiem. Najpospolitszym przykładem jest jesienne opadanie liści drzew, w podobny sposób opadają też części kwiatów, owoce, a także gałęzie lub ich części. Odpadanie części roślinnych związane jest z powstaniem specjalnej warstwy komórek pomiędzy częścią odpadającą a ciałem rośliny. Jest to warstwa odcinająca (rys. 4.102). W liściach tworzy się ona u nasady ogonka liściowego. W strefie przyszłej warstwy odcinającej wiązka

v włókna 'sklerenchy-ma tyczne

wiązka

przewodząca

warstwa

odcinająca

Warstwa odcinająca w ogonku liściowym (wg Addicolia, zmienione)

^ys. 4.102.

211