DSCN2182

104 Narzędzia realizacji produktów i usług bankowości elektronicznej

nic konkurując z innymi wirtualnymi czy „bezkartowymi” mediami płatności, są nie bez kozery nadal uważane za jeden z najważniejszych kierunków rozwoju pieniądza elektronicznego.

Bankowość samoobsługowa (self-banking, terminal-banking. automatic-banking. A TM-bcmking, bankowość terminalowa, bankowość automatyczna, poza bankowa, bankomatowa) — jest to konglomerat mediów teleinformatycznych i organizacyjnych, umożliwiających dostęp do rachunku bankowego i zgromadzonych na nim środków bez angażowania personelu bankowego, przy pomocy:

—    karty płatniczej,

—    bankomatów wraz z oprogramowaniem aplikacyjnym i transmisyjnym,

—    elektronicznych terminali POS (Punktów Obsługi Sprzedaży) akceptujących karty,

—    kiosków multimedialnych,

—    centrów autoiyzacji z oprogramowaniem i siecią obsługującą transmisje i rozliczenia realizowanych transakcji¹⁵³*.

■ Powstanie i rozwój kart płatniczych

Początki kart płatniczych - w postaci dwustronnej^l54* - sięgają roku 1894. Pierwsze takie karty (credit letters — listy kredytowe) - stosowane jedynie w usługach turystycznych — były wydawane w USA przez Hotel Credit Lettcr Company¹⁵⁵*. Karty trójstronne pojawiły się w USA na początku XX w. w postaci książeczek lub metalowych płytek i służyły identyfikacji klientów pobierających krótkookresowe kredyty na zakup towarów i usług w określonych sklepach¹⁵⁴*. W 1914 roku firma Western Union wydała wykonaną z metalu kartę, którą najlepsi klienci mogli płacić za usługi firmy. W 1914 r. korporacja General Petroleum Corporation of Califomia wydawała takie karty dla swoich pracowników i zaufanych klientów¹⁵⁷*. W 1915 r. część niewielkich hoteli i sklepów wprowadziła rodzaj żetonu (token), który dawał posiadaczom możliwość korzystania z miesięcznego kredytu. W 1917 r. jako pierwsza wypuściła metalowe karty z danymi klienta i jego podpisem amerykańska firma

^15,1 Por.: Świecka B. (2004): Bankowość elektroniczna, CcDeWu. Warszawa, str. 24; Dziuba D. (2002): Systemy Informatyczne w obsłudze banków detalicznych, WNE UW, Warszawa; Gorczyński D. (2005): Karty płatnicze, [w:] Bankowość elektroniczna, A. Gospodarowicz (red.). PWE, Warszawa. str. 124; Banasikowska J. (2004): Bankowość on-line i pieniądz elektroniczny, [w:] Systemy e-Commerce, Technologie internetowe w biznesie, C. Olszak (red.). Prace Naukowe AE w Katowicach. Katowice, str. 131.

Karty takie były akceptowane jedynie przez emitenta, po przedstawieniu przez klienta.

Patrz. Myczkowslca A.. Dąbrowski T. (1997): Karty płatnicze. Przewodnik po święcie plastykowego pieniądza. Presapublica, Warszawa, str. 5.

^IW| Pauz: Dziuba D. (2002): Systemy' informatyczne w obsłudze banków detalicznych, WNE UW, Wkrszawa.su. 129-135.

^1,11 Flejterski S.. Świecka B (1996): Rynek kart płatniczych. Historia i perspektywy plastikowego pieniądza. Wydawnictwo Zachodniopomorskiej Szkoły Businessu. Szczecin, su. 2.