DSCN3995 (4)

W tym przypadku korzystamy tylko z bardzo ograniczonego wycinka nieba: okno staje się wtórnym źródłem światła. Okno. najjaskrawsza plama w pomieszczenia, może znaleźć się w naszym polu widzenia. wywołując olśnienie albo co najmniej zmniejszenie czułości siatkówki*⁵. Bezpośrednie promieniowanie słońca należy osłabić, stosując odpowiednie zasłony. Wadą oświetlenia bocznego jest jego nierównomierny rozkład: najlepiej oświetlone są płaszczyzny pionowe znajdujące się w płaszczyźnie przeciwległej do ściany okiennej: najsłabiej oświetlona jest ściana okienna. Na płaszczyznach poziomych natężenie oświetlenia jest odwrotnie proporcjonalne do kwadratu odległości od okna. Miejsca prac precyzyjnych powinny znajdować się w pobliżu okien.

- Oświetlenie górne uzyskujemy przez umieszczenie okien w dachu. Zastmowanie tego typu oświetlenia jett możliwe tylko w budynkach o jednej kondygnacji albo na najwyższym piętrze. Główną zaletą jest równomierność oświetlenia całego pomieszczenia. Wadami są: nagrzewie latem wnętrza przez promie-

I niowanie podczerwone, możliwy jest bi«k odbity przez powierzchnie lśniące lub lakierowane o wysokim współczynniku odbicia lustrzanego. Można tego uniknąć, ostawiając okna w dachu skośnic ■ północ. Inny spoaób polega na KzytHi szyb niebieskich, które od-filtrowana promienie dłuższe. W

ostateczności latem bielimy szyby zmniejszając ich przepuszczalność.

Wymagania higieniczne w stosunku do oświetlenia naturalnego

1.    Odpowiedni kształt i wystarczające wymiary otworów okiennych.

2.    Odpowiednie rozmieszczenie otworów okiennych (okna boczne należy umieszczać jak najwyżej, blisko sufitu).

3.    Zabezpieczenie okien przed olśnieniem i cieniami.

4.    Zabezpieczenie okien przed nagrzewaniem pomieszczeń latem.

5.    Zapewnienie dostatecznej intensywności i równomiernego rozproszenia oświetlenia.

Metody pomiaru i oceny oświetlenia naturalnego

Do pomiaru i oceny oświetlenia naturalnego stosujemy: luksomicrz. metody geometryczne, metodę oznaczania tzw. wskaźnika oświetlenia naturalnego (w.oji.).

Pojęcia związane z tymi pomiarami

Metody geometryczne Współczynnik świetlny - wyraża stosunek geometryczny powierzchni okien (przyjmowany za „1") do powierzchni podłogi. Współczynnik ten dla izb mieszkalnych powinien wynosić od 1:8 do 1:10. dla sal szpitalnych od 1:6 do 1:8. dla szkół i warsztatów precyzyjnych od 1:4 do 1:6.

Kąt padania - utworzony jesl przez dwie linie przeprowadzone teo-rctycznic / badanego punktu: jedną przechodzącą przez dolną, drugą -przez górną krawędź oknu. Im dany punkt znajduje się dalej od okna. tym gorsze jest oświetlenie, gdyż mniejszy jest kąt padania. Wymagane jest. aby kąt padania dla pomieszczeń bytowych był nie mniejszy niż 25“. a dla izb szkolnych nie mniejszy niż 3(V\

Kąt otwarcia - jest utworzony przez dwie linie wychodzące z danego punktu nu powierzchni roboczej, / których jedna przechodzi przez górną krawędź oknu. a druga przez najwyższy punkt dachu budynku stojącego nuprzcciw. Dla izb szkolnych kąt otwarcia na pulpicie ławki szkolnej nic powinien być mniejszy niż 5°.

Wskaźnik oświetlenia naturalnego (w.o.n.) - wyraża stosunek natężenia oświetleniu naturalnego wewnątrz pomieszczenia (E_v) do natężenia oświetlenia na otwartej przestrzeni (E,J, mierzonego w świetle rozproszonym w lynt samym «*^ya**r i na tej samej płaszczyźnie:

Ę_

w.o.n. [%]    100 f%]

e, - arwtto wynos. 5000 ta. Mon pny twich-nzityn INM może wynosić 100 000 h. w.on. - w HU HtaUą nie może być mUW otf |Jt\ nu ponMnoMl eaptamycr. aa aią sr iet IMJU. ;as dfe pmMGMA poMC* cqn - 0.3%

Pomiaru natężenia oświetlenia przy oświetleniu bocznym dokonuje się dla najciemniejszego miejsca, a przy gór* no-bocznym w kilku miejscach i określa średnią natężenia oświetlenia dla lego pomieszczenia.

Sztuczny system oświetleniowy

Do najczęściej stosowanych sztucznych źródeł światła zaliczamy: żarówki, świetlówki, lampy sodowe, rtęciowe, łukowe. Stosowanie świetlówek wiąże sic z możliwością wystąpienia tzw. zjawiska stroboskopowego*. Rozróżnia się oświetlenie ogólne, miejscowe i kombinowane.

Oświetlenie ogólne, tzw. pośrednie. tj. odbite od sufitu i rozproszone - oprawy oświetleniowe umieszczone sq symetrycznie u stropu. Aby źródło światła odbitego i rozproszonego mogło dać najlepszy efekt, należy sufit I ściany pomieszczeń malować na kolor o wysokim współczynniku odbicia padającego na nic światła. Do takich kolorów należą biały twspółc/ynnik odbicia ok. 80%) i zbliżone do niego nasycone odcienie jasnozółtc i zielone. Lampy nisko zawieszone i mc osłonięte mogą powodować zjawisko olśnienia⁰.

Oświetlenie miejscowe - bczpositr-dnie - ma na celu oświetlenie przedmiotu podlegającego obróbce. Źródłu oświetlenia miejscowego znajdujące się w polu widzenia winny hyc zabezpieczone głębokimi i ntepr/cpus/ezal mmi I Im iwni kietującymi bezpośrednio światło na płaszczyznę pracy. Ograniczenie się ty Iko do oświetleniu

'fjsniw inMipm - i<»n ■ — in» MM Maija    ponit/jftotft Mf CJUW

•wwiImfi< • ani /łnił*i>«h paku zMa ^roi«n    Maai t mwn mUi

W nuli Uo nntlianKl    y) s i«h na

nmn na mau •» rnuwi I n tś mUm uaUM mimmiw*

149