DSCN4045

45

HWCZNY KONTEKST EWOLUCJI

1 mi, kiedy rozprzestrzeniły się po Europie, i antylopami, które przywędrowały P do Afryki.

Tektonika płyt nie tyłko przemieszcza lądy, ale może również przyczyniać się | do zmian środowiska w obrębie poszczególnych kontynentów. Najlepszym przykła-I dem tego zjawiska są zmiany, które zaszły w Afryce. Mogły one wpłynąć na ewo-I łucję kładu człowiekowatych. Najogólniej biorąc, przed 20 milionami lat konty-I nent afrykański był płaski i od zachodu po wschód porośnięty puszczą równikową; 1 działalność tektoniczna bardzo ten układ zmieniła.

Pod wschodnią Afryką z południa na północ przebiega krawędź pomniejszej | płyty tektonicznej. Piętnaście milionów łat temu zaczęła ona powodować wypięli trzania i doprowadziła do uformowania się z lawy ogromnych, osiągających wy-I sokość 2000 m wyżyn, na których leżą Nairobi w Kenii i Addis Abeba w Etiopii. [ Wyniesienia te utworzyły masyw Kenii i Wyżynę Abisyńską. Skały kontynental-r ne, osłabione przez rozsuwające się płyty tektoniczne, zapadły się wzdłuż pionowego uskoku, ciągnącego się przez kilka tysięcy kilometrów, od Mozambiku na po-j, łudniu do Etiopii na północy i dalej do Morza Czerwonego. W wyniku wypiętrzenia i się wyżyn wschodnia część kontynentu znalazła się w strefie bezdeszczowej, co pociągnęło za sobą zmianę pokrywy roślinnej. Zwarty las zastąpiła mozaika otwartych zarośli, a w końcu trawiasta sawanna. Takie rozczłonkowanie i przekształce-

Powstanie drugiej strefy cienia opadowego

Surowsze warunki w pierwszej strefie cienia opadowego

2500r m ^: 0 ^:

⁰ km ⁵⁰⁰

Od późnego pliocenu do czasów współczesnych

Powstanie pierwszej strefy cienia opadowego

Od środkowego miocenu do pliocenu

Od późnego oligocenu do środkowego miocenu

PRZEKRÓJ TOPOGRAFICZNY PRZEZ AFRYKĘ WZDŁUŻ UNII RÓWNIKA: W czasie ostatnich 20 milionów lat aktywność tektoniczna pod Afryką Wschodnią powodowała wypiętrzanie, a następnie zapadanie się powierzchni kontynentu, co doprowadziło do powstania obecnej Doliny Ryftowej (Wielkich Rowów Afrykańskich). Skutki tego byty dwojakie. Pó pierwsze, część kontynentu na wschód od wypiętrzonych wyżyn znalazła się w strefie bezdeszczowej (cienia opadowego), czego efektem było skurczenie się i rozczłonkowanie ciągłej niegdyś pokrywy leśnej. Po drugie, w następstwie wielkiego zróżnicowania topograficznego doszło do powstania mozaiki rozproszonych siedlisk. Uważa się, że skutki te miały wpływ na ewolucję człowiekowatych. (Dzięki uprzejmości T. Partridge i innych)