DSCN6048 (Kopiowanie)

^an|e jest konkurują •o danycj, •y gorzej -‘Inośćjea vymierać. Ziemi,jak

najlepiej

nomstwu.

anizmyie

. Możemy *

lo danych

rzeciwnie. fią one na te, a zatem procesem nne-taki zególnych ajbardziej »). Itaknp. 'ożytnych.

■dna z linii Dobrym jńerwszyrn h oceanów w wodach tomko»* je panc# [ieletu,^

__L____37

noszc^EzcB(£^l!^tl^ZKh0dfⁱ °^{krcślonym czasic}-^{JcsI zaIcm} Procesem historycznym. Historia ^Ł. ^y ; ^{cpovv 1} Synków organizmów trwa różnic długo. Niektóre gatunki (np. żyjąca dO<m$ Latunena, tyba trzonopłetwa) trwają od bardzo dawna. Inne powstały niedawno - na przykład pszenżyto (krzyżówka pszenicy z żytem) czy jost (powstał przez skrzyżowanie agrestu z czarną porzeczką) - nie istniały przed pięćdziesięcioma laty. Czas przekształcenia się jakiegoś gatunku (lub rodzaju) w drugi, a zatem prędkość z jaką zachodzą zmiany w liniach rozwojowych określamy mianem tempa ewolucji. Jest ono różne u różnych grup. Wspomniana powyżej Latimeria powstała prawdopodobnie jako gatunek przed około 450 milionami lat i od tego czasu praktycznie się nic zmieniła. Jest więc gatunkiem reliktowym. Wśród współczesnych paproci możemy znaleźć gatunki o tak prymitywnej budowie liścia, jaka charakteryzowała paprocie dewońskie (400 min lat temu). Natomiast człowiek jest gatunkiem o bardzo dużym tempie ewolucji - cała jego historia krótsza jest niż milion lat. Tempo ewolucji może być zmienne w historii szczepu. Na przykład gady ewoluowały bardzo szybko w erze mezozoicznej. zaś później tempo ich przemian znacznie się zwolniło. Odwrotnie niż ssaki, które przez przeszło 100 min lat (w erze mezozoicznej) niezbyt się zmieniały, by w erze kenozoicznej rozprzestrzenić się na wszystkie środowiska, wytwarzając mnogość gatunków. Na tempo ewolucji wpływa wiele czynników, jak np. czas trwania jednego pokolenia, częstość i intensywność zmienności, liczebności populacji, rozrodczość oraz ostrość walki o byt. Będzie to przedmiotem rozważań w innych rozdziałach.

Istotna prawidłowością ewolucji istotJŻvwvch iest to. że każda ewolucyjnie femfairi ^awansowana grupa pochodzi od najprymitywniejszych, najmniej wyspccjalizowMych przedstawicieli poprzednicifflm

Podsumowując, możemy stwierdzić, że ewolucja świata organicznego jest to nieodwracalny, historyczny, przebiegający w różnym tempie proces powstawania, zmieniania i różnicowania się grup oiganizmów, trwający równolegle i zależnie od zmian zachodzących w środowisku i powodująęy przystosowanie do owych zmian poprzez wymieranie mniej przystosowanych, a przeżycie bardziej przystosowanych form istot żywych.

2.2.2. Historia życia na Ziemi

Historią życia na Ziemi oblicza się na ponad 4 miliardy lat. Poszczególnej ej okresy historyczne trwały jednak różnie długo, jak to obrazują: ryc. 2-3 i tabela 2-1.

Jeżeli wyobrazimy sobie graficzne przedstawienie tej ewolucji pod postacią zegara, którego wskazówki,.ruszyły” w momencie powstania życia, zaś cała historia - do dnia dzisiejszego - trwała 24 jednostki (na przykład 24 umowne godziny) - to na naszym zegarze odcinki czasu potrzebne dla różnych etapów życia są bardzo różne. I tak np. na powstanie pierwszych, mikroskopijnych wielkości praorganizmów potrzeba było aż 18 „godzin”. Następnie dwie i pół godziny minęły, zanim rośliny i zwierzęta wyszły na ląd. Jednak tempo ewolucji nabiera coraz większego przyspieszenia - ssaki naczelne pojawiły się przed „sekundą”, zaś człowiek zaledwie ułamek „sekundy” temu...

Dla łatwiejszego zrozumienia i usystematyzowania dziejów Ziemi podzielono je na duże odcinki czasu zwane erami, te zaś na mniejsze, czyli na okresy. Oczywiście jest to podział umowny. Przecież w rzeczywistości nikt nie oznajmiał wielkim jaszczurom, że oto kończy się era mezozoiczna, a zaczyna kenozoiczna... Po prostu określona era bądź okres wyodrębnione zostały przez paleontologów² i geologów³ ze względu na to, iż w pochodzących z owego czasu skałach bądź piaskach czy mułach znajdowano przeważnie takie, a nie inne organizmy.

paleontologia (gr. pałam - dawny; on - byt; logos - słowo) - nauka o organizmach kopalnych, wymarłych w minionych epokach geologicznych;

geologu Igr. Gea - Ziemia) - nauka o budowie Ziemi;