DSCN6097 (Kopiowanie)

Pasteur nic udowodnił, że samorództwo istot żywych jest niemożliwe, albowiem dowodu na to. że coś jest niemożliwe, przeprowadzić nie można. Natomiast powszechnie przyjęte jest w nauce przekonanie, że samorództwo. a więc powstanie istot żywych z materii nieożywionej, nic jest możliwe w dzisiejszych warunkach, lecz prawdopodobnie miało miejsce w przeszłości Ziemi, w erze archaicznej, w sposób opisany przeze mnie w poprzednich rozdziałach (rozdz. 2.2.2.1). Szereg przekonywujących dowodów pośrednich dostarczył chemik amerykański Harold Clayton Urey (1893-1980), laureat Nagrody Nobla w roku 1934. Jego uczeń Stanley H. Miller przeprowadził wyładowania elektryczne przez mieszaniną nieorganicznych gazów o składzie przypominającym przypuszczalny skład pierwotnej atmosfery ziemskiej i w wyniku tego doświadczenia otrzymał szereg związków organicznych, głównie aminokwasów. W późniejszych doświadczeniach otrzymano w ten sposób nukleotydy. cukry, polipeptydy i porfiryny. Stosunkowo najpełniejszą listę reakcji chemicznych, które mogły doprowadzić do powstania pierwotnych protobiontów, opracował biochemik rosyjski Aleksander J. Oparin w 1924 roku (stąd „teoria Oparina").

Ryc. 2-51. Doświadczenie Redicgo (A. B) i Pasteura (C. D)

A - mięso w zakrytym słoju nie psuje się;

B • w słoju nic zakrytym mięso zostaje zjedzone przez larwy, które przekształcą się w muchy.

C -odkryty bulion „psuje się" (rozwijają się w nim bakterie), podczas gdy bulion osłonięty od powietrza (D) nie ulega zmianie. (JO)

23.4. Świadectwa ewolucji z dziedziny anatomii porów nawczej

Pizy porównywaniu spokrewnionych grup organizmów uderza fakt wspólnego planu ich budowy. Wszystkie ssaki mają cztery kończyny, sierść, gruczoły mlekowe, serce podzielone na dwa przedsionki i dwie komory - a przecież żyją w zupełnie nieraz odmiennych środowiskach. Wiemy, że w erze kcnozoicznej dokonała się radiacja adaptatywna ssaków (ryc. 2-31). Słowo „radiacja” oznacza „promieniowanie” - tak jak promienie świetlne z jednego punktu rozchodzą się we wszystkich kiemnkach, tak samo pierwotny ssak owadożemy dał początek licznym liniom rozwojowym, w wyniku których ssaki adaptowały się do środowiska morskiego (foka, delfin, wieloryb), słodkowodnego (bóbr. wydra), powietrznego (nietoperz, polatucha), do życia pod powierzchnią ziemi (kret, susci), w lasach (jeleń, niedźwiedź), pustyniach (wielbłąd, fenek) czy wśród lodów (mors, niedźwiedź polarny). Opanowaniu tych środowisk towarzyszyły zmiany (adaptacje) budowy, zaś proces ich przebiegu nazywamy ewolucja rozbieżna albo dywergencja. Wytworem ewolucji dyweigentnej są narządy homologiczne - a więc zbudowane według tego samego planu, mające to samo pochodzenie embrionalne i pozostające w tym samym stosunku do innych organów. Przykładem narządów homologicznych są kończyny kręgowców - jak to ilustruje ryc. 2-32. Każda z nich - choć o zupełnie odmiennym wyglądzie - ma wspólny schemat budowy i te same odcinki. Narządami homologicznymi są (akże paznokcie, pazury i kopyta ssaków, ptaków i gadów, są nimi pęcherz plawny ryb i płuca kręgowców lądowych. U roślin przykładami narządów homologicznych mogą być bulwy ziemniaka, cebulki tulipana, rozłogi perzu i ciernie glediczji - wszystko to są przekształcone pędy. Odpowiednio przekształconymi liśćmi (a więc narządami homologicznymi do liści np. topoli) są kolce berberysu, wąsy roślin czcpnych. podwodne pęcherzyki plywacza przystosowane do cli wylania planktonu, liść dzbaneczniką czy msic/li stanowiący pułapkę na owady ale także kielichy i korony kwiatów.