DSCN6059 (Kopiowanie)

śniony

iwowily ² nich 2-13). pwego,

biadały części: ylobita I Każdy była do ii dnie, jściach. >y oczy. Erz(łak zystkie rierzęta jczętów

bne do ■Gę być ; liczne

zasach

/ickie).

owych-

Ryc. 2-13. Graptolity:

A - kolonia zwierzą! z rządu Dendroidea.

B i C - przedstawiciele rządu Graplolidea (JD).

W Ołdowiku rozwija się nowa. nieznana przedtem grupa

^{:    <gr} - -P-nr- mL - kamTeft:

grapiolity wyglądająjak znaki pisma na kamieniu). Niegdyś uważano

je za spokrewnione z jamochłonami, jednak wyniki badań polskiego paleontologa Romana Kozłowskiego zadecydowały o zmianie klasyfikacji i obecnie uważa się. żc graptolity (ryc. 2-13) spokrewnione są z grupą pióroskrzclnych (Plerobraiwliia) i wraz z mmi zalicza sieje do typu pólstrunowców (Hemichonlaia). Liczne ich gatunki są skamieniałościami przewodnimi dla tego okresu.

Były to organizmy wielkości 0,1 -0,6 milimetra, tworzące kolonie.

Szczątki tych ostatnich znajdowane są w postaci cienkich chitynowych „gałązek" o poząbkowanych jak piła brzegach. Pod lupą można zaobserwować, że kolonia taka składała się z wielu komór, połączonych ze sobą kanalikami. W każdej komorze był jeden osobnik. Istniały również gatunki graptolitów pojedynczych bądź tworzących niewielkie pływające kolonie (a więc prowadzących planktoniczny tryb życia).

Pochodzące z ordowiku twory przypominające rafy koralowe (znajdujemy je nawet na Grenlandii), powstawały wytwarzane przez starożytne gromady korali: korale tabliczkowe (Tabulata) i korale r7tmmromienne (Tetracoralla). Te pierwsze w miarę wzrostu polipa tworzyły przegródki („tabliczki”), przenosząc się coraz wyżej. U korali czteropromicnnych (które są przodkami istniejących korali szcścioptomicnnych i ośmiopromicnnych) istniał system przegród powstających promieniście po cztery.

Nastąpi! dalszy rozwój mięczaków. Szczyt rozwoju osiągnęły glowonoei lodzikowate (zwłaszcza rodzaj Orihoceras). Posiadały one prosie, wapienne muszle dochodzące do długości 5-6 m, średnicy 30 cm i podzielone na komory. Przednia komora, a więc najpóźniej wytworzona, była komorą mieszkalną. W miarę wzrostu - prawdopodobnie co roku - glowonóg wytwarzał nową komorę i oddziela! ją przegrodą od poprzedniej, która stanowiła obecnie zbiornik gazu ułatwiający unoszenie się ku gótze. Badania tych muszli doprowadziły do sugestii, iż zapewne doba w ordowiku trwała krócej niż obecnie - na rok, czyli na jeden obieg Ziemi wokół Słońca składało się ponad 450 dni. Powstały również nowe gatunki trylobitów, ramienionogów, szkarlupnie z grupy Cysioidea i prymitywne liliowce. W skalach ordowiku po raz pierwszy pojawiają się przedstawiciele krsgflasiffl,

Są to niewielkie bezszczękowcc pancerne, tzw. ostrakodermy (Ostracodermia). Prawdopodobnie żyły one na dnie w wodach słodkich i słabo zasolonych. Ich pancerz składał się z ciężkiej, kostnej tarczy na głowic, zachodzącej głęboko na tułów oraz z grubych płytek kostnych na tułowiu i ogonie. Poza tym ostrakodermy swą budową przypominały dzisiejsze bezżuchwowce (np. minogi) - nie posiadały szczęk ani parzystych płetw.

Świat zwietzęcy rozwijał się kosztem związków organicznych wytwarzanych przez glony morskie. Nie różniły się one przeważnie od glonów kambryjskich.

Sylur. Nazwa pochodzi od plemienia żyjącego w czasach rzymskich w Anglii południowej. " okresie tym trwa transgresja (zalew) morza. Kontynenty ukształtowane były inaczej niż obecnie. WielkiOccan Tetydy rozciągał się na terenie dzisiejszej południowej Europy, Azji, Ameryki Północnej j Pohiocncj Afryki. Z oceanu tego na północy wyłaniało się kilka lądów (np. Grenlandia ze Skandynawią ¹ Litwą), na południu zaś istniał olbrzymi kontynent, któremu nadano nazwęGondw ana. Składały się !“ nań prawdopodobnie dzisiejsze tereny Afryki, Ameryki Południowej, Australii. Antarktvdv i Półwyspu Indyjskiego.

W sylurze życie istniało w morzach i pod koniec okresu poczęło kolonizować ląd. Organizmami tnonlunu tą w tym czasie graptolity, przeważnie jednogalązkowe (inne niż w ordowiku). Graptolity