DSCN6156 (Kopiowanie)

aiasbgg

(jeokanas

kontahs ci wjpsa tkiorów ykosra^ ycM®"⁵

ział)**

4. Stmkiura mikroskopowa organizmów żywych: komórki i tkanki

Jądro komórkowe otoczone jest podwójną błoną zwaną otoczką jądrowa (karinlemmąl. Mikroskop elektronowy pozwolił stwierdzić, że jest to podwójna błona cytoplazmatyczna (ryc. 4-3, 44 i 4-17) posiadająca liczne otwory tzw. pory o średnicy od 20 do 200 nm. Przez pory te zawartość jądra (czyli karioplazmaf komunikuje się z cytoplazmą. Otoczka jądrowa posiada dodatni ładunek elektryczny i w związku z tym bardzo trudno się regeneruje (dodatni ładunek odpycha jony wapnia, niezbędne dla regeneracji).

W komórkach utrwalonych karioplazma barwi się nierównomiernie - substancję, która intensywnie łączy się z barwnikiem nazwanochromatyna (gr. chromos - barwny). Pod mikroskopem stwierdzić możemy, iż chromatyna jest niejednorodna, w pewnych miejscach tworzy wyraźnie odgraniczone, silnie barwiące się grudki - jest to tzw. chromatyna zbita(nicgdvś określano ją mianem heicrochromatyny, dziś jednak to pojęcie zarezerwowane jest raczej dla czynności DNA, niż dla jego struktury). W innych miejscach występuje luźno rozrzucona, słabiej barwiąca siechromatyna luźna (ryc. 4-17; por. też ryc. 5-51).

Na granicy między chromatyną zbitą a luźną zachodzą najintensywniej procesy transkrypcji (por. rozdz. 5.3.5.4).

W DNA stanowiącym główny składnik chromatyny zawarta jest informacja genetyczna. Uważa się. że heterochromatyna stanowi nieczynną w danym momencie, jak gdyby „spoczynkową” formę chromatyny. Innymi słowy, informacja zawarta w DNA heterochromatyny jest chwilowo niewykorzystana. Natomiast euchromatyna są to fragmenty połączonego z białkami DNA, na matrycy których syntetyzowane są (w danej chwili) cząsteczki RNA (np. informacyjnego RNA).

W jądrze komórkowym wy stępują owalne bądź okrągłe twory zwane iąderkami (iac.nucleolus) w liczbie od jednego do kilku (ryc. 4-3,4-4 i 4-17). Zbudowane są one również z nukleoproteidów. 0 ile jednak w nukleoproteidach jądra mogą zostać rozłożone przez enzym dczoksyrybonukleazę. o tyle jąderko zostanie wówczas nienaruszone. Zbudowane jest bowiem z RNA.

JM-»7, Ujęciu _w mikroskopie elektronowym scan ingowym fragmentu miazgi zęba ludzkiego Widoczną dwie - *.....-*3--*-. -..miom i komórki tkanki łącznej Pow S500s (Pul lltuuut (ku Ikiitowskal