DSCN6105 (Kopiowanie)

fbnlucja

w    ^ląn^{C m,ędzy sobą} morfologicznie, lecz tarto jednego z nich przypada

łC PO    j niż tarto drugiego co skutecznie uniemożliwia krzyżowanie międzygalunkowc.

. .    OĄI ważniejszych form zapobiegania powstawaniu krzyżówek miedzy gatunkowych jen

^,gr-^e,hm “ obyczaj, nawyk) czyli behawioralna, a wieje spowodowana odmiennym zachowaniem się organizmów należących do różnych gatunków. Samce każdego gatunku odbywają charakterystyczne zaloty bądź toki, na które na ogół reagują wyłącznie samice tego gatunku. Dla innych samic ich zachowanie jest niezrozumiałe. Przykładów takiego zachowania, które może być

odebrane przez partnera płciowego tego gatunku, znamy wiele. Są to bodźce odbierane wzrokiem (stąpanie pawia, wysyłanie błysków przez świetliki), słuchem (śpiew słowika, cykanie świerszczy), powonieniem (feromony - substancje zapachowe wysyłane głównie przez owady i ssaki) bądź za pomocą specjalnych narządów „rozpoznania chemicznego” (np. u organizmów morskich).

Klasyfikację mechanizmów izolacyjnych przedstawiono w tabeli 2-1V.

Tabela 2-lV. Podział mechanizmów izolacyjnych (wg. E. Mayra)

1.    Mechanizmy zapobiegające krzyżówkom międzygatunkowym (mechanizmy zapobiegające kopulacji)

a)    potencjalni partnerzy nic spotykają się (izolacja geograficzna, ekologiczna i sezonowa),

b)    potencjalni partnerzy spotykają się, ale nie kojarzą (izolacja ctologiczna),

c)    mimo prób odbycia kopulacji sperma nie zostaje wprowadzona (izolacja mechaniczna).

2.    Mechanizmy ograniczające pełną skuteczność krzyżówek międzygatunkowych (mechanizmy działające po kopulacji)

a)    zachodzi wprowadzenie spermy, ale jajo nie zostaje zapłodnione (śmiertelność gamet),

b)    jajo zostaje zapłodnione, ale zygota ginie (śmiertelność zygot),

c)    z zygoty powstaje mieszaniec F1 (pierwszego pokolenia) o zmniejszonej żywotności (nicźywolność mieszańców),

d)    mieszańce FI są w pełni żywotne lecz częściowo albo całkowicie sterylne, albo produkują upośledzone potomstwo F2 czyli drugiego pokolenia (sterylność hybrydów).

2,4. Adaptacja - wynik ewolucji

Dziś istniejące gatunki są „wyspami na morzu śmierci” - istoty, które stanowią jak gdyby pomosty między nimi dawno wymarły. Gatunki istniejące przeżyły, ponieważ do warunków, w jakich się znalazły, okazały się najlepiej przystosowane.

Sam proces powstawania gatunków i ich przemian wraz ze zmianami środowiska wymaga znajomości podstawowych danych z dziedziny genetyki i ekologii - będzie zatem omówiony w rozdziale poświęconym ekologii.

L4.I. Adaptacja w ujęciu ewolucyjnym

Ścisłe przystosowanie organizmu do życia w określonym środowisku nosi nazwę idióadaplacii. ldioadaptacją jest zatem żerowanie larw stonki ziemniaczanej (Leplinotarsa decemlineaia) na /Kornakach (Solarium tubemsum) lub gąsienic szlaczkonia cytrynka na borówce bagiennej. Od lego ty^t drobnych, dokładnych przystosowań odróżniać należy aromorfoze (termin podany przez Wwiercowa), a więc osiągnięcie przez daną linię rozwojową zespołów cech. które pndnp껹 ich "tganizację i czynności na nowy, wyższy ewolucyjnie poziom, zazwyczaj umożliwiając opanowanie środowiska. Aromorfozą było powstanie błon płodowych (umożliwiło gadom rozwój na ■W*), pojawienie się kręgosłupa u kręgowców (zapewniło zdolność sprawnego mchu w różnych