DSCN6225 (Kopiowanie)

Biologia - repetytorium dla kandydatów na akademie

Ryc. 5 - 47. Model cząsteczki tRNA z przy-łączonym aminokwasem (alaniną), połączony z kodonem (k) łańcucha mRNA. a - antykodon: ry - ramię przyłączające się do rybosomu; syn - ramię rozpoznające syntetazę aminoacylową. Symbole zasad w nukleotydach: A -adenina; C - cytozyna; DiHU -dihydroksyuracyl; DiMeG - dimctylo-guanina; G - guanina; 1 - inozyna; MeG -mety loguanina: Mci - mety loino/yna: U - uracyl (JD).

synWaza

airinoacyto*a

AA - AMP • PP,

rsn

ISAJ

AA - IRNA * AMP

AA - AMP » IRNA ^

iŚAl

amnoacylowa

Ryc. S - 48. Przyłączanie cząsteczki aminokwasu przez tRNA (opis w tekście).

AA - aminokwas;

SA - syntetaza aminoacylowa;

AA-AMP SA - kompleks syntetazy aminoacyloatj i aminokwasu połączonego z MP;

AA tRNA - aminoacylo-tRNA;

PP_i - pirofosforan nieorganiczny (JD).

„dopasowanie” do innych cząsteczek, z którymi musi współdziałać i z którymi tworzy - na dłuższe lub krótsze okresy czasu - wiązania chemiczne. (Zwróćmy uwagę, że w budowie tej molekuły występują stosunkowo rzadkie zasady jak np. inozyna, dwumetyloguanina, mety loguanina. metyloinozyna).

Przez długi czas zastanawiano się. dlaczego proces biosyntezy białka zaczyna się zawsze od jednego końca mRNA. mianowicie od końca 5'. Wiadomo było bowiem, że rybosom może wiązać się z każdą trójką nukleotydów - a zatem z dowolnym kodonem mRNA i wówczas „odczytywać" łańcuch w jedną lub drugą stronę. Tej dowolności zdawał się sprzyjać fakt, że każdy aminokwas posiada dwie grupy czynne: kwasową (karboksylową) i zasadową (aminową). Obecnie wiemy, że u Prokaryota budowa łańcucha białkowego rozpoczyna się od rozpoznania kodonu dla metioniny

H O ii li	H 0 i, i
Ó^Ć -C^y S0H	m v -oh
V L	1
	1
i	i
i	Ah,
n-formylometionina	metionina

poprzedzonego kodonem bezsensownym i zatem - od cząsteczki formylometioniny. Jak widzimy na ryc. 5-49. w cząsteczce formylometioniny grupa aminowa metioniny zablokowana jest resztą kwasu mrówkowego, czyli rodnikiem formylowym. Taki aminokwas ma już tylko jedną grupę czynną - mianowicie karboksylową i od tej właśnie strony może nastąpić przyłączenie doń następnego aminokwasu (konkretnie - jego grupy aminowej).

A zatem u Prokaryota inicjacja łańcucha białkowego rozpoczyna się od cząsteczki tRNA z przyłączoną nietiouim (metionino-tRNA). Przyłącza się ona do właściwego sobie Ryc. 5 - 49. Porównanie budowy kodonu mRNA i w sytuacji, gdy kodon ten poprzedzony jest chemicznej metioniny i formylometioniny kodonem bezsensownym metionina zostaje przekształć**