DSCN6225 (Kopiowanie)

Biologia • repetytorium dla kanth • na akaoemte

[syn

>-*

r?

11

r ••o-a-a-o**

?-?

r\

«" S a*

-«—c-c-c—

k

(v*n »ł

' v_8-a-o-3*___

? la____i

AA ♦ ATP

» AA-AMP

synMaza    |sa1

aminoacylowa

LgAj

AA - AMP ♦ tRNA ^    ±+- AA - IRNA . AHP

| SA I    synt«aza

aminoacyłową

Ryc. 5 - 47. Model cząsteczki tRNA z przy-łączonym aminokwasem (alaniną), połączony z kodonem (k) łańcucha mRN A. a - antykodon; ry - ramię przyłączające się do rybosomu; syn - ramię rozpoznające syntetazę aminoacyłową. Symbole zasad w nuk leotydach: A -adenina; C - cytozyna; DiHU - dihydroksyuracyl; DiMeG - dimetylo-guanina; G - guanina; 1 - inozyna: MeG -metyloguanina; Mci - mctyloinozyna; U - uracyl (JD).

Ryc. 5 - 48. Przyłączanie cząsteczki aminokwasu przez tRNA (opis w tekście).

AA - aminokwas;

SA - syntetaza aminoacylowa;

AA-AMP SA - kompleks syntetazy aminoacyłową i aminokwasu połączonego z MP;

AA tRNA - aminoacylo-tRNA;

PP_t - pirofosforan nieorganiczny (JD).

„dopasowanie** do innych cząsteczek, z którymi musi współdziałać i z którymi tworzy - na dłuższe lub krótsze okresy czasu - wiązania chemiczne. (Zwróćmy uwagą, że w budowie tej molekuły występują stosunkowo rzadkie zasady jak np. inozyna, dwumetyloguanina, metyloguanina, metyloinozyna).

Przez długi czas zastanawiano się, dlaczego proces biosyntezy białka zaczyna się zawsze od jednego końca mRNA, mianowicie od końca 5*. Wiadomo było bowiem, że rybosom może wiązać się z każdą trójką nukleotydów - a zatem z dowolnym kodonem mRNA i wówczas „odczytywać" łańcuch w jedną lub drugą stronę. Tej dowolności zdawał się sprzyjać fakt, że każdy aminokwas posiada dwie grupy czynne: kwasową (karboksylową) i zasadową (aminową). Obecnie wiemy, że u Prokaryota budowa łańcucha białkowego rozpoczyna się od rozpoznania kodonu dla metioniny

poprzedzonego kodonem bezsensownym i zatem ~ od cząsteczki formvlometioninv. Jak widzimy na ryc. 5-49, w cząsteczce formylometioniny grupa aminowa metioniny zablokowana jest resztą kwasu mrówkowego, czyli rodnikiem formy Iowy m. Taki aminokwas ma już tylko jedną grupę czynną - mianowicie karboksylową i od tej właśnie strony może nastąpić przyłączenie doń następnego aminokwasu (konkretnie - jego grupy aminowej).

A zatem u Prokaryota inicjacja łańcucha białkowego rozpoczyna się od cząsteczki tRNA z przyłączoną metioniną (metionino-tRNA). Przyłącza się ona do właściwego sobie kodonu mRNA i w sytuacji, gdy kodon ten poprzedzony k*¹ kodonem bezsensownym metionina zostaje pi/cksztułcoo*

h o

i 1

£

r

H O

i i

h

n-formylometionina metionina

Ryc. 5 - 49. Porównanie budowy chemicznej metioniny i fonnylometioniny